Herzberg’in Hijyen Modeli’ni açıklanması ve Neo-klasik Yönetim Kuramı’na katkısı

Herzberg’in Hijyen Modeli’ni açıklanması ve Neo-klasik Yönetim Kuramı’na katkısı

Herzberg’in Hijyen Modeli;
başarı, tanınma, işin içeriği, sorumluluk ve yükselme olarak belirlenen iş tatmini nedenleri ile;
iş güvencesi, adil ücret sistemi, ast-üst arasındaki yapıcı ilişkiler, uygun çalışma koşulları gibi iş tatminsizliği nedenleri arasında benzerlik olmadığı ya da bu iki duygunun (tatmin ve tatminsizliğin) birbirinin karşıtı olmadığı varsayımına dayanmaktadır.

Herzberg’e göre, çalışma yaşamında iş tatmininin karşıtı iş tatminsizliği değil;
başarı, tanınma, sorumluluk, kendini geliştirme gibi doğrudan yapılan işin içeriğiyle ilgili unsurlar doğrultusunda insanın yaratılışının ruhsal doğasından
kaynaklanan beklentilerin karşılanmasıdır.

Benzer biçimde, iş tatminsizliğinin karşıtı da iş tatmini değil;
uygun çalışma koşulları, adil ücret sistemi, iş güvencesi gibi yapılan işin içeriği dışındaki beklentilerin karşılanamamış olmasıdır.

Herzberg iş tatmininin sağlanması için işin içeriğinin zenginleştirilmesini önermekte ve bu uygulamayı; yetkinin, sorumluluğun, kendini kanıtlamanın, sürekli öğrenmenin ve sürekli gelişmenin işin içine çekilerek çalışana işinde başarılı olabilme fırsatının verilmesi olarak tanımlamaktadır.

Herzberg, insanın sosyal fiziksel yoksunluktan kaçınmak istediği için işletmede çalıştığını ve sosyal bir sistem olan işletmede, iş tatminsizliği nedenlerini ortadan kaldırılmasıyla örgütün “sağlıklı” bir görünüm kazanabileceğini söylemektedir.

Ancak bu, iş tatmininin de sağlanacağı anlamına gelmemektedir.

Hijyen Modeli, çalışanların iş tatmininin ve dolayısıyla performansının işin içeriğinin zenginleştirildiği ölçüde artacağını ve bunun da kurumsal performansı olumlu yönde etkileyeceğini öne sürmüştür.

Herzberg’in bu görüşleri günümüzde çalışanı güçlendirme (empowerment) olarak adlandırılan bir yönetim tekniğinin altyapısını oluşturmuştur.