Ben Duydum

TÜRKİYE’DE EKONOMİK İSTİKRAR PROGRAMLARI (1)

TÜRKİYE’DE EKONOMİK İSTİKRAR PROGRAMLARI (1)

TÜRKİYE’DE EKONOMİK İSTİKRAR PROGRAMLARI (1)

Türk ekonomisinde de yurt içi veya yurt dışı kaynaklı çok sayıda ekonomik bunalım (kriz) yaşanmış, ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik istikrar programları yürürlüğe konmuştur.

İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası ekonomik dengelerin yerine oturmaya başladığı dönemde, Türkiye’de 7 Eylül 1946’da gerçekleştirilen ilk devalüasyon bir yana bırakılırsa; 1958, 1970, 1980, 1994, 2000-2001 ve 2008 yılından itibaren devam eden geniş çaplı istikrar programları yürürlüğe konmuştur.

Bunlara ek olarak, hayata geçirilemeyen 1978-1979 istikrar kararları ile 1997 Güneydoğu Asya ve 1998 Rusya krizlerinin Türkiye üzerindeki etkilerini hafifletmeyi amaçlayan istikrar politikaları da takip alt başlıklarda ele alınmıştır.

4 Ağustos 1958 İstikrar Kararları

Türkiye’de ilk kapsamlı istikrar programı 4 Ağustos 1958’de alınan kararlardır. 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti Hükûmeti özel sektör ağırlıklı, hafif sanayi kolları ve tarıma dayalı bir büyüme stratejisi belirlemiştir.

Dönemin başından itibaren uygun iklim koşulları, Marshall Planı kapsamında sağlanan mali yardımlar, genişleyen tarım alanları, İkinci Dünya Savaşı sonrası âtıl fonların ekonomiye dâhil olması ve kredi koşullarının genişlemesinin etkisi ile yüksek büyüme oranları yakalanmıştır.

Dış ticarette ise, serbestleşmeye bağlı olarak özellikle 1952 yılından sonra dış ticaret açığı önemli miktarda artmıştır.

1954 yılında iklim koşullarının değişmesi ve dış yardımların azalmasıyla birlikte yıllık büyüme oranları düşmeye başlamış, enflasyon oranları yükselmiş ve döviz
sıkıntısı baş göstermiştir.

Sonraki yıllarda alınan önlemler sonucu makroekonomik verilerde iyileşme sağlanmakla birlikte ekonomideki yapısal sorunlar devam etmiş buna bağlı olarak bütçe dengesinde bozulmalar ortaya çıkmıştır.

Diğer yandan döviz rezervlerindeki azalmanın ithalat üzerindeki daraltıcı etkisi ve para arzını artırıcı politikalar, yüksek fiyat artışları yaşanmasına yol açmıştır.

Özellikle 1957 yılından itibaren büyüme oranındaki sert düşüş ve kamuoyundaki devalüasyon beklentisinin de etkisiyle 4 Ağustos 1958 İstikrar Kararları yürürlüğe konmuştur.

IMF desteği ile oluşturulan istikrar programı kapsamında yapılan düzenlemeler şunlardır:

• Dolar kuru 2,8 T’den 9 T’ye çıkarılarak devalüasyon yapılmış, döviz alım işlemlerinde 1 dolar başına 6,22 T vergi alınması kararlaştırılmıştır.

• Bütçe dengesinin sağlanması amacıyla kamu harcamalarında kısıntı yapılmış, KİT ürünlerine zam yapılmış ve KİT’lerin Merkez Bankası kaynaklarıyla finansmanına sınırlamalar getirilmiştir.

• 422 milyon dolar düzeyindeki dış borçlar ertelenmiş ve yeni bir ödeme planına bağlanmıştır (moratoryum). Buna ek olarak, IMF, ABD ve Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütünden (OEEC’den) toplam 359 milyon dolarlık yeni kredi sağlanmıştır.

• Dış ticarette serbestleşmeye gidilmiş, bu kapsamda ithalat üçer aylık programlara bağlanmış, hammadde ve ara malı ithalatına öncelik verilmiş, ihracatta ise fiyat kontrollerinde bürokratik işlemlerin hafifletilmesine yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

• Emisyon hacmi kısıtlanmıştır.

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ