KUSURSUZ SORUMLULUK

KUSURSUZ SORUMLULUK

Bir kişinin haksız fiil dolayısıyla tazminat talebinde bulunabilmesi, haksız fiilin kusurlu şekilde gerçekleştirilmesi şartına bağlıdır.
Gelişen teknolojinin hayatın bir parçası olması, iş bölümünün giderek yaygınlaşması ile birlikte sadece kusurdan kaynaklı sorumluluğa dayanarak zararın giderilmesini sağlamaya çalışmak her zaman zarar görenin zararının giderilmesi için tatmin edici olamamaktadır.

Bazen kusurun tam olarak kimde olduğunun tespit edilmesinin zorluğu, bazen kusurun kusurlu kişiler arasında bölüştürülmesinin zorluğu, bazen ise herhangi bir kusur söz konusu olmasa dahi doğan zararın tazmin edilmesinin gerekli görülmesi, kusur sorumluluğundan ayrılmanın sebeplerine örnek olarak gösterilebilir.

İşte bu gibi durumlarda hakkaniyetin sağlanması amacıyla, kusurdan bağımsız şekilde hatta bazen hukuka aykırı fiil dahi olmaksızın sorumluluğun doğduğu hâller kabul edilmiştir.
Ancak kusursuz sorumluluk hâllerinin kabul edilmesinin yanı sıra bazı kusursuz sorumluluk hâllerinde belirli şartlar altında gerekli dikkat ve özeni gösteren kişinin kurtuluş kanıtı getirerek sorumluluktan kurtulmasına imkân tanınmıştır.

Kusursuz sorumluluk hâlleri, sebep sorumluluğu ve tehlike sorumluluğu olarak ikiye ayrılmaktadır.
Sebep sorumluluğu da olağan sebep sorumluluğu ve olağanüstü sebep sorumluluğu olarak ikiye ayrılmaktadır.
Kusursuz sorumluluk için kanuni özel bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmakta iken Türk Borçlar Kanunu ile getirilen tehlike sorumluluğu ile kusursuz sorumluluk için genel bir sorumluluk sebebinin getirildiği kabul edilmektedir.

Kişisel durum sicilinin tutulmasından doğan zararlardan Devletin sorumluluğu (TMK m. 38), ev başkanının sorumluluğu (TMK m. 369), vasi, kayyum ve yasal danışmanlara tazmin ettirilemeyen zararlardan Devletin sorumluluğu (TMK m. 468), taşınmaz malikinin sorumluluğu (MK m. 730), tapu sicilinin tutulmasından doğan zararlardan Devletin sorumluluğu (TMK m. 1007) Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen kusursuz sorumluluk hâllerine örnek olarak verilebilir.

Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan kusursuz sorumluluk hâllerine zorunluluk hâlinde verilen zarardan sorumluluk (TBK m. 64/II), ayırt etme gücü bulunmayanların sorumluluğu (TBK m. 65), adam çalıştıranın sorumluluğu (TBK m. 66), hayvan bulunduranın sorumluluğu (TBK m. 67), yapı malikinin sorumluluğu (TBK m. 69), tehlike sorumluluğu (TBK m. 71) örnek olarak verilebilir.

Bazı özel kanunlarda düzenlenen kusursuz sorumluluk hâlleri ise şunlardır: Motorlu taşıt araçlarını işletenlerin sorumluluğu (Karayolları Trafik Kanunu m. 85), Sivil hava araçlarını işletenlerin sorumluluğu (Türk Sivil Havacılık Kanunu m. 134), Çevreyi kirletenlerin ve çevreye zarar verenlerin sorumluluğu (Çevre Kanunu m. 28), Genetiği değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerden doğan zararlardan sorumluluk (Biyogüvenlik Kanunu m. 14)

Dersin kapsamı açısından bu başlık altında sadece Borçlar Kanununda düzenlenen kusursuz sorumluluk hâlleri ele alınacaktır.