İfanın İspatı

İfanın İspatı

Bir borcu ifa ettiğini ve böylece borçtan kurtulduğunu iddia eden borçlu, bu iddiasını ispatla mükelleftir.

Türk Borçlar Kanunu, bu bağlamda borçluya ifayı ispat imkânı sağlamak için alacaklıya ifa sırasında bazı mükellefiyetler yüklemiş ve ispatı kolaylaştıracak bazı karineler kabul etmiştir, (TBK m.103-105).

Alacaklıya Yükletilen Yükümler

Borcun ifasını ispat konusunda alacaklıya yükletilen yükümlülükler şunlardır.
Makbuz verme, senedin iadesi, ödemenin senede yazılması ve senedin iptalidir.

Makbuz Verme

Borç ödenince borçlu Türk Borçlar Kanunu’na göre alacaklıdan makbuz isteyebilir.
Makbuz, alacaklı veya temsilcisi tarafından imzalanan ve borcun ödendiğini ifade eden belgedir.

Borcu ödeyen borçlu, makbuz isteme hakkına sahiptir.
Alacaklı borçlunun talep ettiği makbuzu vermeyeceğini beyan ederse borçlu, ödemeyi alacaklıya yapmaktan kaçınabilir ve alacaklının temerrüdü hükümlerinden yararlanarak borçtan kurtulabilir.

Senedin İadesi

Borç tamamen sona ermişse borçlu makbuzla birlikte varsa borç senedinin kendisine geri verilmesi isteyebilir.
Alacaklıya alacağı için senet verildiği hâllerde, şayet borcun tamamı ödenmişse, kanun borçluya senedin iadesini isteme hakkı tanımaktadır.

Borçlu, senedi geri almazsa alacaklı o senetle ikinci bir ödemenin yapılmasını talep edebilir.
Bu durum makbuz alınmaması ya da alınan makbuzun kaybedilmesi hâlinde ortaya çıkabilmektedir.

Senedin İptali

Alacaklı senedi kaybettiğini iddia ediyorsa senedin geri verilmesi söz konusu olamayacağı için borçlu, borcun ödendiğini ve senedin iptal edildiğini gösteren resmen düzenlenmiş veya usulen onaylanmış bir belge talep edecektir (TBK m. 105).
Alacaklı böyle bir belge vermeyeceğini beyan ederse borçlu borcu ödemekten kaçınabilir ve alacaklı temerrüdüne ait hükümlerden yararlanarak borçtan kurtulabilir.

Ödemenin Senede Yazılması

Borcun tamamı ödenmemiş veya borç senedi alacaklıya başkaca haklar da vermekte ise borçlu, ancak makbuz verilmesini ve ödemenin borç senedine işlenmesini isteyebilir (TBK m. 103).
Borçlu, borcun tamamını değil de bir kısmını ödemişse senedin iadesini isteyemez ama yapılan ödeme için makbuz verilmesini istemenin yanında bu ödemenin senedin üzerine yazılmasını da talep edebilir.
Alacaklı bu talebe uymazsa, borçlu ifadan kaçınabilir.