Yönetmelik

Yönetmelik

Anayasanın 124. maddesine göre “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.”

Bu düzenlemeden de anlaşıldığına göre yönetmelikler, yasaların, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere çıkarılır.

Dolayısıyla yönetmeliklerin muhakkak bir yasa veya cumhurbaşkanlığı kararnamesine dayanması ve bunlara aykırı olmaması gerekmektedir.

Ancak unutmamak gerekir ki daha önce çıkarılmış ve yürürlükten kalkmamış kanun hükmünde kararnamelere dayanılarak da yönetmelik çıkarılması mümkündür.

Yine anayasadaki düzenlemeden anlaşıldığına göre cumhurbaşkanlığı ve bakanlıkların yanında kamu tüzel kişileri de kendilerini ilgilendiren yasaların ve cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını göstermek ve emrettiği hususları düzenlemek üzere yönetmelik çıkarabilir.

Örneğin üniversiteler, belediyeler, kamu iktisadi teşebbüsleri kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarabilir.

Eski hukuk dilinde yönetmelik yerine talimatname ifadesi kullanılmaktaydı (Aybay vd. 2016: 112).

Tüm yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanma zorunluğu bulunmamaktadır.

Anayasaya göre “Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir.” (Anayasa, m. 124). Anayasanın bu amir hükmüne uyularak bir yasa çıkarılmıştır.[4]

Buna göre, Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin;

1. a) İşbirliğine, yetki ve görev alanlarına ilişkin hususları düzenleyen,
2. b) Kamu personeline ilişkin hususları düzenleyen,
3. c) Kamuyu ilgilendiren yönetmelikler Resmi Gazete’de yayımlanır.

Ancak, ulusal güvenlik ve ulusal güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler Resmi Gazete’de yayımlanmaz.

Resmi Gazete’de yayımlanması gereken yönetmelikler, Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün; başka surette ilgililere duyurulması gereken yönetmeliklerse ( Resmi Gazete’de yayımlanması gerekmeyen yönetmelikler) duyuruldukları gün yürürlüğe girer (Gözler 2010: 375-376).

Tüm hukuk kurallarında olduğu gibi yönetmeliklerin de, üstünde bulunan normlara aykırı olmaması gerekir.

Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle Türkiye çapında uygulanacak yönetmeliklerin yargısal denetimi, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay tarafından yapılırken, diğer yönetmeliklerin denetimi idare mahkemeleri tarafından yapılır.