Ortodoks ve Heterodoks İstikrar Politikaları

Ortodoks ve Heterodoks İstikrar Politikaları

Ekonomide yukarıda açıklanan finansal veya reel sektörlerdeki dengesizliklerin giderilmesi amacıyla hükûmetler istikrar programlarını uygulamaya koyarlar.

Ekonomide istikrarın sağlanmasında temel iki unsur, fiyat istikrarı ve tam istihdamın sağlanmasıdır.

Bu çerçevede uygulanabilecek istikrar politikaları ortodoks ve heterodoks politikalar olarak iki grupta sınıflandırılır.

Ortodoks istikrar politikaları fiyat istikrarının sağlanmasında sıkı para, sıkı maliye ve sabit kur politikalarını kullanır.

Sıkı politikaların içeriğinde kamu harcamalarının kısılması, reel ücretlerin düşürülmesi, kamu yardımlarının azaltılması, para arzının daraltılması bulunmakta ve bu yolla toplam talebin kontrol altına alınması hedeflenmektedir.

Ancak, bu yönde uygulanan daraltıcı politikalar bütçe disiplinini sağlamak konusunda başarılı olsa da ekonomide durgunluğu beraberinde getirir.

IMF tarafından da desteklenen ortodoks politikaların millî gelir, istihdam ve reel ücretler üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle kamuoyunda pek destek bulmamaktadır.

Ortodoks politikalarda, piyasada oluşan nispi fiyat yapısını bozucu etkileri nedeniyle fiyat kontrollerine sıcak bakılmamaktadır.

Arz yanlı yeni ortodoks istikrar politikalarında ise temel amaç üretimin artırılmasıdır.

Yeni yaklaşımda nominal döviz kurunun çıpa olarak kullanılması önerilmektedir.

Heterodoks istikrar politikalarının temelinde ise, sıkı para ve maliye politikaları ile sabit kur sistemine ek olarak ücret ve fiyat kontrolleri şeklinde uygulanan gelirler politikası yer alır.

Bu şekilde üretim ve istihdam düzeyine zarar vermeden enflasyonla mücadele edilmesi hedeflenir.

Ortodoks istikrar programlarında enflasyonla mücadelede önerilen tedrici (aşamalı) tedbirlerden farklı olarak, heterodoks istikrar programlarında özellikle yüksek enflasyon durumlarında şok politikalar savunulur.

Heterodoks programlarda, her ne kadar uygulandığı dönemde enflasyonla mücadelede ortodoks politikalara oranla daha yüksek başarı sağlansa da, orta vadede, diğer politika araçlarının desteği de önemli hâle gelmektedir.

IMF türü geleneksel daraltıcı ortodoks istikrar politikalarının uygulanmasında genel olarak tercih edilen araçlar şunlardır:
Sıkı para politikası, faiz oranlarının yükseltilmesi, devalüasyon, sıkı maliye politikası, sıkı gelirler politikası, fiyat kontrollerinin kaldırılması ve uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi.