ÖRGÜTLEME İLKELERİ

ÖRGÜTLEME İLKELERİ

Örgütleme fonksiyonunun etkin bir biçimde yerine getirilebilmesi için bazı ilkeler doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir.
Bu ilkeler;

• İşbölümü ve uzmanlaşma,

• Bölümlendirme,

• Emir komuta zinciri,

• Kontrol alanı,

• Merkezileşme/merkezileşmeme ve

• Formelleşmedir.

Aynı zamanda bu ilkeler bir örgüt karakterize etmektedir.

İşbölümü ve uzmanlaşma, işlerin küçük parçalara ayrılarak bir kişinin uzmanlaştığı işin bir bölümünü yapmasıdır.

Bölümlendirme (Bölümlere Ayırma):
Hangi iş ve görevlerin kimler tarafından yapılacağına karar verdikten sonra, ortak çalışma aktivitesini içeren gruplaşma gerekir.

İşlevsel (Fonksiyonlara Göre) Bölümlendirme:
Bu bölümlendirme biçimi en çok kullanılan bölümlendirme türüdür.

Coğrafi (Bölgesel) Temelli Bölümlendirme:
Faaliyetlerin coğrafik bölgelere göre gruplandırılmasıdır.

Ürün Temelli Bölümlendirme:
Birden çok ürün üreten örgütlerde, üretilen her bir ürün veya ürün grubu için ayrı bir birim oluşturur.

Süreç Temelli Bölümlendirme:
İşlerin süreçlerine göre oluştuğu örgütlerde tercih edilen bu sistemde bölümlere ayırma, üretimdeki süreçlere veya kullanılan donanıma göre olabilir.

Müşteri Temelli Bölümlendirme:
Birbirinden farklı özellik ve beklentiye sahip müşterilerin bulunduğu durumlardabu müşteri gruplarının birer bölüm olarak oluşturulmasını esas alan yapıdır.

Emir Komuta Zinciri:
Emir komuta zinciri, yetki doğrultusunda en üst seviyeden en düşük seviyeye kadar kimin kime rapor vereceğini açıklar.

Kontrol Alanı:
Bir yönetici kaç çalışanı verimli ve etkili bir biçimde yönetebilir?
Yöneticinin ‘doğrudan’ kontrol edebileceği ast sayısı kontrol alanı olarak ifade edilmektedir.

Merkezileşme – Merkezileşmeme:
Merkezileşme derecesi örgütte karar verme yetkisinin nasıl dağıtıldığına ilişkin bir kavramdır.
Merkezileşme, merkezileşme örgütün üst düzeyinde yer alan karar verme derecesidir.

Formelleşme:
Formelleşme derecesi bir örgütte, işler görülürken önceden tanımlanmış belirli belirgin ilke ve yöntemlerin izlenmesi konusuna verilen ağırlığı ifade eder.