Önerinin İçermesi Gereken Asgari Unsurlar

Sözleşmeyi Kuran İrade Açıklamaları

Öneri 2

TKHK, sözüne bağlı olarak yorumlanırsa gönderilen malı beğenerek almak isteyen tüketici öneriyi kabul ettiğini açıklasa bile satıcı önerisiyle bağlı olmadığı için tüketiciye yeni bir fiyat önerebilecektir.
Bu sonucun kanun koyucunun amacıyla çeliştiği, bu nedenle örtülü bir boşluğun bulunduğu kabul edilerek gönderenin önerisi ile bağlı olduğu sonucuna varılabilir.

Diğer yandan gönderilen malı almak istemeyen kimse bu malı kullandığı takdirde sözleşmeyi kurulmamış saymak yasal düzenlemeye uygun olur.
Bu durumda malı kullanan kimse, bundan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre sorumlu olur.
Mal henüz tüketilmemişse istihkak talebiyle iadesi istenebilir.

Önerinin İçermesi Gereken Asgari Unsurlar:

Önerinin beyanda bulunanın bağlanma iradesine ilaveten kurulacak sözleşmenin esaslı noktalarını da içermesi gerekir çünkü sözleşmenin asgari içeriğini oluşturan objektif ve sübjektif esaslı noktalarını içermeyen bir irade açıklaması muhatap tarafından kabul edilse bile sözleşme kurulmuş olmaz.

Sözleşmenin tipini belirleyen, olmazsa olmazı sayılan asgari unsurlarına objektif esaslı noktalar denir ancak taraflardan biri objektif esaslı noktalar yanında başkaca unsurları kendisi açısından sözleşmenin olmazsa olmazı hâline getirmiş olabilir.

Örneğin satış sözleşmesinde satılan ve satış fiyatı objektif esaslı noktalardır.

Bunlar olmadan satış sözleşmesinden söz edilmesi mümkün değildir ancak alıcı satılanın belirli bir paket içinde teslimi konusunda bir müzakere başlatmış ve bu isteğinden vazgeçmemişse artık satılanın paketlenmesine ilişkin bu noktayı kendisi açısından (subjektif olarak) esaslı nokta durumuna getirmiş olur.

Bu durumda önerinin paketlemeye ilişkin subjektif esaslı noktayı da içermesi gerekir.

İkincil noktalar, objektif esaslı noktalar dışında kalan ikincil noktaların eksikliği kural olarak sözleşmenin kurulmasına engel olmaz.
Örneğin satış sözleşmesinde satılanın kimin tarafından paketleneceği, paketleme masraflarının kime ait olacağı, taşımanın hangi tarafa ait olduğu veya taşıma için sigorta yaptırılıp yaptırılmayacağı hususları sözleşmenin kurulması bakımından ikincil noktalardır.

Dolayısıyla bunların öneride yer alması gerekmez ancak yukarıdaki örnekte olduğu gibi bu noktalar taraflar arasında tartışılmışsa bunların subjektif olarak esaslı nokta hâline geldiğini kabul etmek gerekir.

TBK m. 2 bu hususu “Taraflar sözleşmenin esaslı noktalarında uyuşmuşlarsa ikinci derecedeki noktalar üzerinde durulmamış olsa bile sözleşme kurulmuş sayılır.” şeklinde düzenlemiştir.

Hükmün ikinci fıkrasına göre, “İkinci derecedeki noktalarda uyuşulamazsa hâkim, uyuşmazlığı işin özelliğine bakarak karara bağlar.”

Genele yapılmış öneri ve bağlayıcılığı, TBK m. 9 ve TKHK m. 53 hükümleri, genele yapılmış ilanı öneri sayan düzenlemeler içerir.
TBK m. 9 ilan yoluyla ödül verme sözüne ilişkindir.

Yasa, genele yapılan böyle bir ödül vaadini geçerli saymış ancak ödül sözü verenin sonuç gerçekleşmeden önce vaadinden caymasına imkân tanımıştır.
Kuşkusuz bu durumda ödül sözü veren, bu vaadine güvenerek masraf yapan kimselerin zararını karşılamak zorundadır ancak kanun koyucu tazminat sorumluluğunu ödülün değeriyle sınırlı tutmuştur.

Kuşkusuz yukarıda incelediğimiz TBK m. 8/II hükmüyle öngörülen karineyi de genele yapılmış bir öneri kapsamında değerlendirebiliriz.
Buna göre fiyat gösterilerek mal sergilenmesi genele yapılmış bir öneri olarak bağlayıcı olacaktır.
Buna karşılık malın kendisi değil de resmi, filmi, modeli gösterilerek fiyatıyla birlikte genele sunulduğunda bunu öneri sayamayız.

Bu nedenle kitle iletişim araçlarıyla yapılan satım veya hizmet ilanları fiyatı belirtilse bile öneri değil, öneriye davet sayılır ancak tüketici işlemleri bakımından bu tür ilanların öneri sayılmasında zorunluluk bulunmaktadır.
Kuşkusuz ilanda malın satılık olmadığı anlamına gelen bir ibare konulması mümkündür (TKHK m. 6).