Muvazaanın Hukuksal Sonucu

Muvazaanın Hukuksal Sonucu

Muvazaanın her iki türünde de görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından her koşulda geçersizdir (TBK m. 19).

Nitelikli muvazaada gizli işlem ise kural olarak geçerlidir çünkü tarafların karşılıklı irade açıklamaları, gizledikleri sözleşmenin hüküm ifade etmesi konusunda tam bir uyuşma hâlindedir.

Kanun koyucu tarafların bu isteklerine kural olarak geçerlilik tanır (TBK m. 1)

Ancak gizli sözleşmenin geçerli olması için kanunen öngörülmüş bir şekil şartı bulunuyorsa ilaveten bu şekle uyulmuş olması gerekir.

Aksi takdirde gizli sözleşme, muvazaa sebebiyle değilse de şekle aykırılıktan kesin hükümsüz olur.

Taşınmazların devrine ilişkin sözleşmelerde bu durumla karşılaşılır.

Bir taşınmazını mirasçılardan birine bağışlamak isteyen miras bırakan, tenkis davası açılmaması için bağışlamayı satış gösterdiğinde böyle bir durum söz konusu olur.

Paylı mülkiyete tabi taşınmazdaki payının önalım hakkına konu edilmesini önlemek isteyen taraflar da örneğin satışı gizleyerek görünüşte trampa (mal değişim) sözleşmesi yapabilir.

Yargıtay her iki durumda da görünüşteki işlemin (bağışlama veya trampa) muvazaalı olması nedeniyle hüküm doğurmayacağına hükmetmektedir.

Gizli işlem ise (satış) kural olarak şekle aykırılık nedeniyle geçersiz olur ancak önalım hakkı sahibine karşı satışın hükümsüz olduğunu ileri sürmek hakkın kötüye kullanılması sayılacağından geçerli bir satış varmış gibi önalım hakkının kullanılmasına karar verildiği görülmektedir.