İşsahibinin Borçları

Gerçek Vekâletsiz İşgörme

İşsahibinin Borçları

İşsahibinin borçları genel olarak TBK m. 529’da düzenlenmiş olup işsahibinin; işgörenin yaptığı masrafları varsa faiziyle birlikte ödeme, işgörenin iş nedeniyle üstlendiği borçlardan kurtarma, onun iş nedeniyle uğradığı zararları giderme borcu bulunmaktadır.
Bunlar işgörenin sahip olduğu ve kural olarak işsahibine karşı on yıllık zamanaşımı süresinde ileri sürebileceği haklardır.

TBK m. 529, “Vekâletsiz işgören, her türlü ihmalinden sorumludur.
Ancak, işgören bu işi, işsahibinin karşılaştığı zararı veya zarar tehlikesini gidermek üzere yapmışsa, sorumluluğu daha hafif olarak değerlendirilir.

İşgören, işsahibinin açıkça veya örtülü olarak yasaklamış olmasına karşın bu işi yapmışsa ve işsahibinin yasaklaması da hukuka veya ahlaka aykırı değilse, beklenmedik hâlden de sorumlu olur. Ancak, işgören o işi yapmamış olsaydı bile, bu zararın beklenmedik hâl sonucunda gerçekleşeceğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.”

İşsahibinin masrafları ödeme borcu kapsamında; işgören işi görürken gerekli özeni göstermişse istenilen sonuç gerçekleşmese dahi işsahibinden faydalı ve zorunlu masraflarını ödemeyi isteme hakkı bulunmaktadır.

Örneğin işgören, komşusunun kaza sonucu yaralanan hayvanını kurtarmak için veterinere götürse, ancak hayvan kurtarılamazsa da işgören masrafları talep edebilir.
İşgören masraflara ilişkin alacağını faizi ile birlikte isteyebilir. İşgörenin işsahibinden talep edebileceği masraflar görülen iş bakımından zorunlu ve uygun masraflar olup, bu kriteri aşan masrafları işsahibi ödemek zorunda değildir.

İşsahibinin TBK m. 529/I uyarınca bir diğer borcu işgöreni, gördüğü iş nedeniyle üstlenmek zorunda kaldığı borçlardan kurtarmasıdır.
İşsahibi bu borcunu işgörenin borcunu ifa etmekle yerine getirebileceği gibi borcu üstlenmek suretiyle de yerine getirebilir.

İşsahibinin işgöreni üstlendiği borçlardan kurtarma yükümlülüğü ve masraflarını ödeme borcu kanunda düzenlenmiş olmakla birlikte ücret ödeme borcu açıkça düzenlenmiş değildir.
Ancak işin niteliği gerektiriyorsa –örneğin mesleği gereği yaptığı bir iş ise- TBK m. 502/III’ün kıyasen uygulanması suretiyle işsahibinin, işgörene ücret ödemesi gerekebilir.

Son olarak belirtilmelidir ki TBK m. 531 uyarınca işsahibinin yapılan işi uygun bularak icazet vermesi durumunda, taraflar arasındaki ilişkiye, geçmişe etkili olarak vekâlet hükümleri uygulanacaktır.