Frederick W. Taylor ve Bilimsel Yönetim Yaklaşımı

Frederick W. Taylor ve Bilimsel Yönetim Yaklaşımı – 3

En üst düzeyde uzmanlaşmayı gerçekleştirebilmek ve işçinin bütün ilgisini yaptığı iş üzerine toplayabilmek amacıyla tüm dış etkenlerin ortadan kaldırılması,
Taylor’un düşüncelerinde önemli bir yer tutmaktadır.
Tipik bir fabrika ustabaşısının görev tanımının değişik sorumluluklardan oluştuğu (maliyet sorumluluğu, üretim miktarı sorumluluğu, denetim sorumluluğu, bakım-onarım sorumluluğu ve atölyede disiplinin sağlanması sorumluluğu gibi) görüşündedir.

Bu sorumlulukların birbirinden ayrılmasının ve her bir sorumluluğun ayrı bir ustabaşı tarafından üstlenilmesinin gerekli olduğuna inanmaktadır.
Başka deyişle, bu uzmanlar ya da fonksiyonel ustabaşılar, işin kendilerini ilgilendiren değişik yönlerinden ve uzmanı oldukları konularda işçilerin denetiminden sorumlu olacaklardır.
Taylor bu sistemi “fonksiyonel (işlevsel) yönetim” olarak adlandırmakta ve bunun sonucunda ortaya çıkan verimlilik artışını, okullarda öğretmenlerin kendi uzmanlık dallarına göre derslere girmelerine benzetmektedir.

Taylor’a göre, öğretmenlerin uzmanı oldukları konularda derse girdikleri okulların öğrencileri, tüm derslere tek öğretmenin girdiği okulların öğrencilerinden daha başarılıdır.
Taylor ayrıca, “istisna ilkesini” de tanımlamıştır.
Bu ilkeye göre, işletme yönetiminin, geçmiş standartlar ya da ortalamalar doğrultusunda istisnaları özellikle hem iyi hem de kötü istisnaları saptayarak analiz etmesi ve karşılaştırmalı özetlerini duyurması gerekmektedir.

Fonksiyonel ustabaşıların sorumlu oldukları alanda daha önce işletmede yaşanan gelişmeleri bilmelerinin hızlı ve doğru kararlar vermelerinde etkili olacağı değerlendirilmektedir.
Taylor hayattayken bile, insanları iyi işleyen bir makine olarak gördüğü ve savunduğu görüşlerin insana değer vermediği konusunda tartışma çıkmıştır.
Taylor’un hakkını yememek gerekirse, görüşlerinin yeterince anlaşılmadığını söyleyebiliriz.

Örneğin, Taylor’un bilimsel yönetimin temel dayanaklarından birisi olarak öne sürdüğü “yüksek miktarda üretim yapan bir işçinin ücreti de yüksek olmalıdır”
görüşünü uygulamaya istekli yöneticilerin sayısı fazla olmamıştır.
Görüşleri doğrultusunda oluşturulan Halsey, Rowan, Bedaux gibi parasal özendirme sistemlerinin çoğunda çalışanların ücretlerine sınırlamalar getirildiği görülmektedir.
Bu da, Taylor’un arzuladığı “düşünsel devrimin” ya da “sosyal tarafarın refah düzeylerinin artırılması için yaratılan artı değerin nasıl paylaşılacağı değil, nasıl artırılabileceği konusuna odaklanmak gerekir” görüşünün gerçekleşmesini güçleştirmiştir.

Taylor, bir fabrika ustabaşısının görev tanımında yer alan maliyet, üretim miktarı, denetim, bakım-onarım, disiplin gibi sorumluluklarının birbirinden ayrılmasının ve her bir sorumluluktan ayrı bir ustabaşının (fonksiyonel ustabaşıların) sorumlu olmasının işçilerin verimliliğini artıracağını öne sürmekte ve bu görüşünü “fonksiyonel (işlevsel) yönetim” olarak adlandırmaktadır.

Taylor, arzuladığı düşünsel devrimin gerçekleşmesi için, işverenlerin ve işçilerin artı değerden nasıl daha çok pay alacaklarını düşünmek yerine, artı değeri nasıl artırabileceklerini düşünmeleri gerektiğini ileri sürmektedir.