FRANCHISING KAVRAMI VE TANIMI

FRANCHISING KAVRAMI VE TANIMI

Franchising son yıllarda hızla gelişen iş kurma biçimlerinden biri olarak kabul edilebilir.
Franchising yöntemi girişimcilere zaman zaman görece daha düşük maliyetle iş kurma fırsatları sunabilmektedir.
İngiltere’deki veriler incelendiğinde 90’lı yılların başlarında ülkede franchising veren işletme sayısı yaklaşık 400 iken,
sözkonusu işletmelerin sayısı 90’lı yılların sonlarında %40 oranında bir artış ile yaklaşık 570 işletmeye yaklaşmıştır.

Özellikle perakende sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin franchising yöntemi ile büyüdüğü ifade edilebilir.
Bununla birlikte franchising yöntemini seçen işletmeler, perakende işletmeleri ile sınırlı değildir.

Franchising için aşağıdaki tanım verilebilir:
“Franchising, belli bir ürüne, hizmete ya da sürece sahip bir işletmenin (franchisor), bir başka işletmeye (franchisee) belli bir süre için gerekli ödemeleri
yapması ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla söz konusu ürün, hizmet ya da süreci kullanma iznini verdiği bir anlaşmadır.”

Franchising anlaşmasına konu olan şey yalnızca ürünler ve hizmetler değil, aynı zamanda franchising veren işletmenin markası ve yönetim modelleridir.
Anlaşma dahilinde, franchising veren işletme (franchisor), alan işletmeye (franchisee) belli bir coğrafi bölge dahilinde
kendisini kanıtlamış olan bir iş sistemini kullanma izni vermektedir.
Unutulmaması gereken nokta, franchisee’nin pazarlama ve yönetim faaliyetlerinde standart bir formata sadık kalması gerekliliğidir.
Franchisee, anlaşma dahilinde belirlenen sözkonusu standartlara uyum sağlamak zorundadır.

Franchising anlaşmasına konu olabilecek unsurlar neler olabilir ?

Anlaşmanın kapsamı işin yapısına, franchisor’un amaçlarına ve örgüt kültürüne göre değişebilmektedir.
İş modeline ve sistemine franchisor sahiptir ancak belli bir ödeme karşılığında franchisee’nin bu iş modelini ve sistemini kullanmasına izin vermektedir.
Ayrıca franchisor, franchisee’yi ulusal tanıtım faaliyetleri, personelin eğitimi ve yönetimi, ürün, hizmet ve sistem geliştirme konularında desteklemektedir. Franchisee ise genellikle elde ettiği kârın belli bir yüzdesini franchisor’a ödemekle yükümlüdür.

Aşağıda yazılı 8 maddede franchise anlaşmasına konu olabilecek unsurlar görülebilir.

Franchising ile Elde Edilebilecek Faydalar

1- Mevcut bir pazara ve belli bir imaja sahip ürünler ve hizmetler
2- Patentli bir formül ya da tasarım
3- Ticari isimler ve ticari markalar
4- Finansal getirilerin denetimi için finansal yönetim sistemi
5- Alanında uzman kişilerden alınacak yönetim desteği
6- Reklam ve satın alma faaliyetlerinde ölçek ekonomilerinden yararlanma
7- Genel merkez tarafından sunulan faydalar
8- Test edilmiş bir iş modeli

Franchising sürecinin hem franchisee hem de franchisor için önemli getirileri bulunmaktadır.
Franchisee için en önemli getirilerinden biri de girişimcinin franchise alarak üstlendiği risk düzeyinin sıfırdan iş kurma sürecine göre daha düşük olmasıdır.

Girişimcilerin yeni iş kurma süreçlerinde karşılaştıkları bazı sıkıntılar bulunmaktadır.
Ürünlerin ve hizmetlerin pazardaki kabul edilebilirlik düzeyleri, yönetim uzmanlığı, sermaye ihtiyaçlarının karşılanması,
pazara ilişkin bilgi birikimi, operasyonel ve yapısal denetim gibi konular girişimcilerin bilgi düzeylerini zorlamaktadır.

Bütün bu sayılan konulara ilişkin olarak girişimcinin bilgi birikimi genellikle çok yeterli olmayabilmektedir.
Sonuç olarak saydığımız alanlar girişimci için ciddi riskler oluşturmakta ve hatta çoğu zaman da
girişimci çabaların başarısızlık ile sonuçlanmasına neden olmaktadır.
Bununla birlikte franchising anlaşmasına girilmesi ile söz konusu risklerin azaltılması mümkün olabilecektir.