Elton Mayo ve Hawthorne Araştırmaları

Elton Mayo ve Hawthorne Araştırmaları – 1

Elton Mayo, hem İnsan İlişkileri Okulu’nun, hem de Örgüt Sosyolojisi’nin kurucusu olarak tanınmaktadır.
Mayo tarafından yönetilen araştırmalar, grup üyelerinin davranışlarını etkilemede çalışma grubunun ne kadar önemli olduğunu ve bu konuda yöneticilerin neler yapması gerektiğini ortaya koymuştur.

Çağdaşlarının çoğu gibi, Mayo’nun da ilk ilgilendiği konular arasında; dinlenme molalarının iş yorgunluğu ve iş kazaları üzerindeki etkisi, fiziksel çalışma
koşullarının personel devir hızı ve işe devamsızlıklar üzerindeki etkisi bulunmaktadır.
Mayo, ilk araştırmalarından birisini Philadelphia’daki bir iplik eğirme fabrikasında yapmıştır.

Fabrikanın bölümlerinden birinde, personel devir hızı yüzde 250 gibi yüksek bir orandaydı.
Oysa fabrikanın diğer bölümlerinde yüzde 6 dolaylarındaydı.
Dinlenme molalarının sıklığı ve süresi işçiler tarafından belirlendikten sonra, ileri düzeyde gelişmeler kaydedilmiş, personelin morali yükselmiş ve üretim miktarı artmıştır.

İlk yılın sonunda, adı geçen bölümde önceden yüzde 250 olan personel devir hızı, diğer bölümlerle aynı düzeye inmiştir.
Dinlenme molaları, işin tekdüzeliğini ortadan kaldırmış ve hem ruhsal, hem de fiziksel açıdan personelde iyiye doğru bir gidiş söz konusu olmuştur.

Elton Mayo ve ekibi tarafından gerçekleştirilen bir dizi araştırmada; çalışma koşullarında gerçekleştirilecek iyileştirmelerin (dinlenme molalarının sayısının
artırılması, çalışma saatlerinin azaltılması, primli ücret sistemiyle daha yüksek ücret ödenmesi, aydınlatma ve havalandırma gibi fiziki çalışma ortamında
iyileştirmeler yapılması) üretim miktarını artıracağı düşünülürken, bunun düşünüldüğü gibi olmadığı saptanmış ve üretim miktarındaki artışların iş tatmini (severek yapılan bir iş) ve çalışma grubunun üyeleri arasındaki uyuma (işbirliğine) bağlı olduğu saptanmıştır.

Mayo ve ekibi tarafından gerçekleştirilen araştırmalar, sosyal taraflar arasındaki çatışmaların asıl nedeninin duygusal davranışlardan kaynaklandığını ortaya
koymuştur.
İşçilerin genellikle “duygularının mantığı” doğrultusunda, işletme yönetimin ise “maliyet ve etkinlik” mantığı doğrultusunda karar vermeleri, sosyal taraflar arasında çatışmaya neden olmaktadır.

1927-1932 yılları arasında gerçekleştirilen Hawthorne Araştırmalarında Mayo’nun ekibinde yer alan mühendisler önce işyerindeki aydınlatmanın işçiler ve yapılan iş üzerindeki etkilerini incelemişlerdir.

İşçiler iki gruba ayrılmış ve aydınlatma koşulları bir grup için aynı tutulurken, diğer grup için değiştirilmiştir.
Buna karşılık, her iki grubun gerçekleştirdiği çıktı miktarı arasında önemli bir farklılık bulunamamıştır.
Ayrıca, aydınlatma konusunda ne yapılırsa yapılsın, her iki grubun üretim miktarında artış kaydedilmiştir.