Hukukun Ögeleri

Hukukun Ögeleri (Pulaşlı/Korkut 2017: 10-11):

Olay

Hukuk kuralının uygulama imkânı bulabilmesi için insanların eylemleriyle veya doğa gücünün etkisiyle ortaya çıkan bir olayın veya işlemin varlığına gereksinim vardır.

Ancak unutmamak gerekir ki bu olaylara hukuk düzeni tarafından bir hukuksal sonuç bağlanmış olmalıdır.

Kendisine hukuksal sonuç bağlanmış olaylara hukuksal olay denir.

Düzenleme

Hukukun ödevi, toplum halinde yaşayan kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemektir.

Düzenlemede, hukuksal bir olayı gerçekleştiren davranışa olumlu veya olumsuz bir emir verme söz konusudur.

Örneğin Türk Borçlar Kanununda “Borcun sebebini içermemiş olsa bile borç tanıması geçerlidir.” (TBK, m. 18).

Bu düzenleme olumlu bir emri dile getirmektedir.

Çek Kanunda yer alan “Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendi adına çek düzenlemek üzere başka birisini temsilci veya vekil olarak tayin edemez.” (m. 5/3).

Bu düzenlemeyse olumsuz bir emri ifade etmektedir.

Yükümlülük

Hukuk kuralının bir diğer ögesi de, hukuksal olayı oluşturan veya hukuksal işlemi yapan kimseye bu sebeple ortaya çıkan yükümlülüğü ifa etmesini gösterir.

Kusurlu ve hukuka aykırı bir eylemle diğerlerine zarar veren kişi, bu zararı telafi etmekle yükümlüdür (TBK, m. 49).

Yaptırım

Hukuk kurallarını diğer toplumsal düzen kurallarından ayıran en önemli öge, devlet tarafından desteklenmiş olmasıdır.

Hukuk kuralına aykırı davranma veya ona uymaktan kaçınma durumunda, aykırı davranan veya kaçınan kişiye hukuk kuralı tarafından öngörülen sonuçlardır.