ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI

ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI

Bir hizmetin görülmesi ya da varlığın tesliminden önce alıcı tarafından yapılan peşin ödemeler veya avanslar nedeniyle ortaya çıkan borçlardır.

İşletmenin üçüncü kişilerle ticari faaliyetlerine ilişkin satışlarında alıcının vazgeçmesini önlemek amacıyla işletmenin bir satış şartı olarak talep ettiği bedeldir.

Benzer şekilde alıcı da, satıcının sattığı varlığı sözleşilen şartlarda teslim etmesini garantilemek amacıyla aynı şartı talep edebilir.

Şarta bağlı alınan parasal bedel işletme açısından kazanılmamış bir gelirdir. (Cemalcılar ve Önce, 1999, s.483).

Alınan sipariş avansları bir para ödeme yükümlülüğünden ziyade, bir mal veya hizmet teslimi yükümlülüğünü göstermesi nedeniyle kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde ayrı bir grup olarak yer verilmektedir.

İşletmenin temel faaliyet konusuna ilişkin olarak tahsil edilen sipariş avansları, ticari borçlar grubunda gösterilmez.

Alınan sipariş avanları satışı gerçekleştirilecek bir malın karşılığında önceden alınan parasal değerlerdir ve sözlü veya yazılı sözleşmeye dayanmaktadır.

Bu nedenle henüz satışa ilişkin bir hasılat doğmamıştır.

Hasılatın doğumu ile alınan avans mahsup edilecektir. Eğer müşteri tarafından satış sözleşme feshedilirse, genellikle işletme açısından alınan avans kazanılmış bir gelir haline dönüşecektir.

İşletmenin müşterisinden satacağı bir mal veya hizmet karşılığında avans alması durumunda “340 Alınan Sipariş Avansları” veya “440 Alınan Sipariş Avansları” hesapları alacaklandırılır.

Hizmet veya mala ilişkin tüm risk ve mülkiyetin teslimi ile birlikte hasılat doğmuş olmaktadır (TMS 18) ve bu durumda müşteriden alınan avansta mahsup edilerek “340 Alınan Sipariş Avansları” hesabı borçlandırılır.

ÖRNEK

İşletmenin müşterisine sahiplikle ilgili tüm riskleri ve yararların devredilmesi ile mülkiyet veya zilyetliğin devri aynı anda gerçekleşecektir.
AŞAN işletmesi müşteri Kaya Ticaret’e 26.08.20X6 tarihinde AS-3 marka aracı teslim ettiğinde,tüm riskler ve yararları müşteriye devredildiği için hasılat doğmuş olacaktır.
Bu durumda aşağıdaki muhasebe kaydına yer verilecektir.

İşletmenin aracı teslim etmesi ile satış işlemi ve hasılat gerçekleşmiş; bu nedenle hasılat 600.Yurt İçi Satışlar hesabına kaydedilmiştir.

Diğer taraftan, aracın müşteriye teslimi sonucunda işletme müşteriye olan avans borcunu ödemiş olduğu için de 340 Alınan Sipariş Avansları hesabı borçlandırılmıştır.

Alınan sipariş avansları satışı taahhüt edilen mal ve hizmetin değerinin tümü olabileceği gibi belirli bir yüzdesi de olabilir.