6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Kapsamı

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Kapsamı

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bazı sınırlı istisnalar dışında tüm çalışanları, işverenleri ve işyerlerini kapsamına almaktadır.
Nitekim, kanunun 2. maddesinde; bu kanunun kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm
çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacağı açıkça belirtilmektedir.

Bu hükümden, kanunun kapsamının belirlenmesinde özel-sektör kamu sektörü veya başkaca bir şekilde işyerlerinde yürütülen faaliyet açısından bir ayrım öngörülmediği açıkça anlaşılmaktadır.

İSGK’nun 2. maddesi bu çerçevede incelendiğinde; 4857 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın İş Kanunu ve 6098 sayılı Borçlar Kanununa tabi çalışanlar yanında, kamu görevlisi statüsüne sahip memur ve sözleşmeli personelin de (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde istihdam edilenler) iş sağlığı ve güvenliği bakımından kanunun kapsamına dahil edildiği anlaşılmaktadır.

Kamu kurumlarında istihdam edilen işçiler yanında, kendi özel yasalarına tabi olarak diğer kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilenler de bu kapsama dahildirler.
Kanunun kapsamının belirlenmesinde kamu-özel sektör ayrımı bulunmadığı gibi, işyerinin belirli bir büyüklükte olması, örneğin belirli bir sayıda çalışana sahip olması koşulu da aranmamaktadır.

Bu nedenle tek bir çalışanın bulunduğu işyerleri dahi İSGK’nun kapsamına girmektedir.
Yukarıda kısaca anlatılanları destekler nitelikte, İSGK m. 3’te “çalışan”ın, “kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi” ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.

İSGK’nun 3. maddesinde işveren tanımına da yer verilmektedir.
Buna göre; “Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar” işveren olarak tanımlanmaktadır.

Gerçek ve tüzel kişiler yanında, tüzel kişiliği bulunmayan kurum ve kuruluşlar da (örneğin, adi ortaklıklar) işveren sayılmaktadır.

Şu halde, işveren gerçek kişi olabileceği gibi dernek, vakıf, kooperatif, sendika, limited şirket, anonim şirket, kollektif şirket, KİT, üniversite rektörlüğü gibi özel hukuk ya da kamu hukuku tüzel kişisi veya tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar niteliğinde de (örneğin; valilikler, bakanlıklar, yargı organları, adi ortaklıklar vb.) olabilir.