Yanılma (Hata)

Yanılma (Hata)

Taraflardan birinin iç iradesi ile irade açıklaması arasında uyumsuzluk olmasına karşın iki tarafın irade açıklamaları arasında uyum bulunduğunda yanılma söz konusu olur.

Aksi takdirde yani irade açıklamaları arasında uyumsuzluk bulunması durumunda sözleşme kurulmamıştır, yokluk söz konusudur.

Yanılmada yanılan taraf ya istemediği hâlde iç iradesine uygun olmayan bir irade açıklamasında bulunmaktadır veya iç iradesi ile irade açıklaması arasında bir uyuşmazlık bulunmamakla birlikte iradesinin oluşumunda etken olan bir konuda yanılmaktadır.

Birinci olasılıkta açıklamada yanılma, ikinci olasılıkta ise saikte yanılma söz konusudur.

Örneğin satış sözleşmesini 10.000 Amerikan Doları üzerinden kurmak isteyen satıcı, gerçekte 10.000 Kanada Doları üzerinden kabul beyanında bulunduğunda açıklamada yanılmaya düşmektedir.

Buna karşılık, iş yerine çok yakın olduğunu düşündüğü bir evi kiraladıktan sonra evin aslında iş yerine uzak olduğunu fark eden kiracının iç iradesi ile irade açıklaması arasında bir uyumsuzluk bulunmamaktadır.

Gerçekte kiralamak istediği evi kiralamıştır ancak kiralama yönündeki işlem iradesinin oluşmasında, evin iş yerine yakınlığı yönündeki yanılgısı etkili olmuştur.

Bu durumda açıklamada değil saikte yanılgıya düşmüştür.

Kanun sadece esaslı yanılmaları sözleşmenin iptali sebebi saymış (TBK m. 30) ve esaslı yanılma hâllerini sıralamıştır (TBK m. 31).

Ancak bu sayım örnek niteliğinde olup tadat edilmiş (numerus clausus) değildir.

Kanunda saikte yanılma durumlarına örnek verilmemiş ancak bunların hangi koşulların gerçekleşmesi durumunda temel hatasına dönüşerek sözleşmenin iptaline gerekçe oluşturacağı düzenlenmiştir.