Lafzi ( Sözel, Gramatikal) Yorum

Lafzi ( Sözel, Gramatikal) Yorum

Yorumun ilk safhası, sözel yorumdur. Bu yorum, Kara Avrupası’nda yasalaştırma (kodifikasyon) hareketlerinin ortaya çıktığı 19. yüzyılın başlarında öne çıkmış ve 20. yüzyıla kadar, öğretide öncelik taşımıştır.

Çünkü bu dönemde yasalara ilişkin baskın yaklaşım, yasaların kusursuz ve boşluk içermeyecek şekilde yazıldığı ve olası tüm sorunları çözdüğü yönündeydi (Oder 2010: 33).

Bu yorum yöntemi, mevzuat hükümlerinin yorumlanmasında, sözcüklerin hukuk dilindeki ve günlük dildeki anlamlarını, metin içindeki yerlerini, cümlenin yapısını, noktalama işaretlerini ve dilbilgisi kurallarını esas alır.

Bu yorum yöntemiyle yasadaki ifade biçimleri ve sözcükler değerlendirilir ve anlamları açıklanmaya çalışılır.

Bu yöntemde esas itibariyle yorumlanacak hüküm üzerinde durulsa da, yorumlanacak maddenin anlam itibariyle bağlı olduğu diğer hükümler de göz önüne alınır ve bunların tümünden mantıksal sonuçlar çıkarılmaya çalışılır.

Bundan dolayı bu yoruma mantıksal yorum da denir. Ayrıca yalnızca lafzi ve mantıksal yorumda, metinle bağlı kalınıp, onun dışına çıkmak olanaklı olmadığından ve metin açıklandığından bu yorum yöntemini benimseyen akıma Teşrih Mektebi adı da verilir (Bilge 2007: 202).

Kısaca söylemek gerekirse bu yöntemin temel özelliği, hukuk kuralının sözlerine bağlı kalması ve onun dışına çıkmamasıdır (Gözübüyük 2016: 87).