Hukuki İşlem Türleri

Hukuki İşlem Türleri

Hukuki işlemler, kendilerini oluşturan irade açıklamalarının sayısına göre gruplandırılabilir:
Tek taraflı hukuki işlemler, sözleşmeler ve kararlar.

Örneğin temsil yetkisi tek taraflı bir hukuksal işlemle verilir (TBK m. 40 vd.).
Vasiyetname (TMK m. 531) ve vakıf kurma (TMK m. 101) işlemleri de böyledir.

Sözleşmelerde ise kural olarak iki taraf bulunur.
Sözleşme, bu iki tarafın karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamasıyla kurulur.

Şirket veya miras sözleşmesi gibi bazı sözleşmelerde ikiden çok taraf bulunabilir.
Kararlarda ise iki veya daha fazla taraf bulunabilir ancak sözleşmelerden farklı olarak kararlarda taraflar karşılıklı değil, ortak bir işleri konusunda tek bir karara varmak için iradelerini açıklar.

Dernek veya şirket genel kurulu kararları böyledir.

Hukuki işlemler genellikle işleme katılanların sağlığında hüküm doğurmak üzere oluşturulur.
Bunlara sağlar arası hukuksal işlemler denir.

Bunlar bir veya daha fazla borcun doğumunu sağlamak için yapıldığında borçlanma işlemi olarak adlandırılır.
Satış, eser, hizmet gibi sözleşmeler borç doğuran sözleşmelerdir.

Bunlar, açıklamada bulunanın bir hakkını bir başkası lehine doğrudan doğru sona erdiren veya içeriğini değiştiren tasarruf veya harcama işlemlerinden şu yönüyle ayrılır: Borçlanma işlemi gelecekteki bir edime yönelir.

Edim gerçekleşmeden önce borç olarak açıklamada bulunanın malvarlığının pasifine eklenir; böylece borçlarında bir artış oluşturur ancak bu borç bir harcama işlemiyle yerine getirildiğinde borcun konusunu oluşturan hak (mülkiyet, alacak hakkı gibi) borçlunun malvarlığından nihai olarak çıkmış (harcanmış, sarf edilmiş) olur. Bunlara tasarruf veya harcama işlemi denilmesinin sebebi budur.

Bazı hukuki işlemler ise sonuçlarını, işlemi yapanın veya yapanlardan birinin ölümünden sonra meydana getirir.
Bunlara ölüme bağlı tasarruflar denir.

Terekeye ilişkin olan bu işlemler, hukuki sonuçlarını mirasın açılması üzerine ve miras üzerinde doğurur.
Vasiyetname ve miras sözleşmesi bunlardandır.