Hak Ehliyeti

Hak Ehliyeti

Hukukun en önemli kavramlarından biri olan hak ehliyeti, Türk Medeni Kanununun 8. maddesinde düzenlenmiştir.

Bu düzenlemeye göre “Her insanın hak ehliyeti vardır.

Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler.” Hak, ehliyeti, kısaca, haklara sahip olabilme ve borç altına girebilme yetkisi verem bir ehliyettir.

Pasif bir ehliyettir.

Yukarıda yer verilen yasa maddesinden anlaşıldığı gibi hak ehliyetinin genellik ve eşitlik olmak üzere iki ilkesi vardır (Atay 2017: 332-333):

Genellik ilkesi, herkesin doğuştan bazı hak ve özgürlüklere sahip olduğu düşüncesi ve bu düşüncenin pozitif hukukça kabulünün bir sonucu olarak herkese hak ehliyeti tanınmıştır.

Bir başka anlatımla hak ehliyeti sahibi olmak için kişi (gerçek veya tüzel kişi) olmak yeterlidir.

Bu hakkın tanınmasında herhangi bir gerekçeye dayanılarak ayrım gözetilemez.

Eşitlik ilkesi, hukuk devleti ilkesi ve yasa önünde eşitlik ilkesi, herkesin aynı kapsamda hak ehliyetine sahip olmasını gerekli kılmıştır.

Bu, eşit olanlara eşit muamele yapılması anlamına gelir.

Yukarıda yer verilen Medenin Kanunun 8. maddesinden anlaşıldığına göre, medeni haklar alanında tam bir eşitlik söz konusuyken kamu hukuku anlamından bazı sınırlamalar söz konusu olabilecektir.

Örneğin seçme ve seçilme, kamu hizmetine girme hakkından herkes yararlanamaz.

Bu haklardan yararlanmak için Türk vatandaşı olmak ve yasanın aradığı diğer koşullara sahip olmak gerekir.

Örneğin seçme ve seçilme haklarından yararlanabilmek için on sekiz yaşını tamamlamış olmak gerekir (Anayasa, m. 76).