Eser Sözleşmesinin Unsurları

Eser Sözleşmesinin Unsurları

Eser sözleşmesinde yüklenici, bir eser meydana getirmeyi taahhüt etmelidir.
Sözleşmede iş görme faaliyetinin kendisinden çok bu çalışmadan ortaya çıkan ve objektif olarak beklenen sonuç önemlidir.
Bir başka deyişle yüklenici, bir sonuç taahhüt etmektedir.
Örneğin; bir gazeteye ilan verilmesi, bisiklet yarışı düzenlenmesi, bir düğünde şarkı söylemenin taahhüt edilmesi gibi durumlar eser sözleşmesinin konusunu oluşturabilecektir.
Buna karşılık, bağımsız bir hukuki varlık olarak geçici ve maddi olmayarak da olsa belli bir şekilde ortaya çıkmayan ve bütün teşkil etmeyen, örneğin; bir hastanın tedavi edilmesi, özel ders verilmesi, bir taşınmazın idaresi gibi insan emeği olan sonuçlar, eser sözleşmesinin konusunu oluşturmayacaktır.

Meydana getirme fiilinin içerisine bir eser ortaya koymanın yanında bir eseri değiştirme veya onarma faaliyetleri de dahildir.
Burada önemli olan, ortaya çıkarılmış eserin tarafların anlaşması veya alışveriş hayatının gerekleri açısından öncekinden farklı hâle getirilmesidir.
Bu anlamda birine elbise dikilmesi; yol, köprü, bina inşa edilmesi; doğalgaz tesisatı yapılması; ilaç imal edilmesi; bir duvarın boyanması; bir kitabın ciltlenmesi ve basılması; ayakkabının tamir edilmesi; kilitli kalmış kapının açılması “meydana getirme” olarak nitelendirilebilir.
Buna karşılık örneğin bir nesnenin yalnızca yerinin değiştirilmesi eser sözleşmesine değil taşıma sözleşmesine konu olacaktır.

Eser sözleşmesinin bir diğer unsuru, yüklenicinin eser meydana getirmesine karşılık ücret ödenmesi veya ücret ödenmesinin vaad edilmesidir.
Eser sözleşmesinde eser meydana getirme ile ücret ödeme, karşılıklı değişim ilişkisi içerisinde olan edimlerdir.
Bu durum, eser sözleşmesinin tam iki tarafa borç yükleyen sözleşme olmasından kaynaklanmaktadır.
Ücret konusunda taraflar açıkça veya örtülü olarak anlaşmış olabilirler.

Taraflar eğer ücret kararlaştırmadılarsa karşılığında ücret ödenmesi alışılagelmiş eserler için ücret verileceği hususunda örtülü olarak anlaşıldığı karine kabul edilmelidir.
Genellikle meslek sahiplerinin veya zanaatkârların gördükleri işlerin ücret karşılığı olduğu söylenebilecektir.
Böyle bir durumda eserin çeşidine ve tarafların amacına bakarak değerlendirme yapmak gerekir.
Eserin bedeli önceden belirlenmemiş veya yaklaşık olarak belirlenmişse bedel, yapıldığı yer ve zamanda eserin değerine ve yüklenicinin giderine bakılarak belirlenecektir (TBK m. 481).
Bu noktada mesleki birliklerin tarifesi varsa o tarife dikkate alınır.

Eser sözleşmesinin bir diğer unsuru, meydana getirilecek eser ve karşılığında ödenecek ücret konusunda tarafların anlaşmasıdır.
Eser sözleşmesinde tarafların anlaşması, kural olarak herhangi bir şekle tabi değildir ancak ispat açısından sözleşmenin yazılı hâle getirilmesinde fayda vardır ancak yüklenicinin taşınmaz mülkiyetini geçirme borcu altına girdiği eser sözleşmelerinin geçerliliği resmi şekilde yapılmasına bağlıdır.
Devlet İhale Kanunu gereğince yapılan inşaat sözleşmeleri de noterden tescil edilmeli ve imzalar noterce tasdik edilmelidir.