Edinim Sonrası Yapılan Harcamalar

Edinim Sonrası Yapılan Harcamalar

İşletmeler aktiflerinde yer alan duran varlıklarla ilgili olarak kullandıkları süre içinde birçok harcama yapabilirler.

Bu harcamalar nasıl muhasebeleştirilecektir?

Vergi mevzuatımıza göre bu tür harcamalar, işletme tarafından ya ilgili duran varlığın maliyetine ilave edilir ya da dönem gideri olarak kaydedilir.

Bunun ayırt edilmesinde Vergi Usul Kanunu’nda şu ilkeler getirilmiştir (VUK Md. 272):

• Yapılan harcama ilgili duran varlığın verimini, hizmet süresini veya değerini artırıyorsa ya da duran varlığa yeni bir eklemede bulunuluyorsa, söz konusu harcama ilgili duran varlığın maliyetine ilave edilerek aktifleştirilmelidir.

Bu tür harcamalar büyük onarım ve büyük parça yenilemeleri, ekleme ve genişletmeler, duran varlığı geliştirme ve iyileştirme harcamalarıdır.

• Eğer yapılan harcama duran varlıkları iyi çalışır durumda tutmak, mevcut durumu korumak üzere yapılan normal bakım ve onarım gideri ise bu durumda dönem gideri olarak kaydedilmelidir.

Bu tür harcamalar bozulma, aşınma, çürümeyi önlemek için yapılan silme, temizleme, yağlama, boyama veya sabit kıymetin mevcut ömrünü muhafaza etmek için yapılan onarım ve küçük parça yenilemeleri gibi giderlerden oluşur.

ÖRNEK:
İşletme, sahibi bulunduğu işyeri binasına 10.000 TL’ye kalorifer tesisatı yaptırmış ve % 18 KDV ile birlikte 11.800 TL ödemiştir.

Ayrıca binanın badana ve boyası için de % 18 KDV ile birlikte T354 ödemiştir.

Bazı maddi duran varlık kalemlerinin parçalarının düzenli aralıklarla yenilenmesi gerekebilir.

Yenileme kapsamındaki bir parçanın maliyeti oluştuğu zaman ilgili maddi duran varlık kaleminin defter değerine dâhil edilerek muhasebeleştirilir.

Yenilenen ( çıkarılan) parçaların defter değeri bilanço dışı bırakılır.

ÖRNEK:
Tarım kimyasalı üreten bir işletmenin altı aylık aralıklarla kontrol edilen kimyasal işleme fabrikası için yıpranmaya karşı koruyucu kaplama yapması gerekmektedir.

Kaplamaların ortalama olarak her dört yılda bir yenilenmesi gerekmektedir (faydalı ömür 4 yıl).

Fabrikanın diğer kısımları için faydalı ömür yirmi yıldır.

Cari dönemde yapılan bir kontrol sonucunda defter değeri 100.000 TL olan üç yıllık bir kaplamanın hasara uğradığı ortaya çıkmıştır.

Kaplama derhal 420.000 TL maliyetle yenilenmiştir.

Bu durumda yapılması gereken kayıtlar aşağıdaki gibidir:

• Öncelikle 100.000 TL ’lik eski kaplama gider kaydedilerek bilançodan silinir.

• 420.000 TL’lik yeni kaplama maddi duran varlık olarak kaydedilir.