Douglas McGregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli

Douglas McGregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli – 2

X Kuramı’nın benimsenmesinin nedeni, bazı örgüt üyelerinin davranışlarını gerçekçi olarak açıklamasından kaynaklanmaktadır.
Bununla birlikte, bir önceki yazımızda sıralanan varsayımların örgüt üyelerinin tüm davranışlarını açıklamakta yetersiz kalabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

McGregor, X Kuramına alternatif olarak Y Kuramını önermekte ve bu kuramda yöneltme ile denetim fonksiyonunun yerini “bütünleşme” olarak adlandırdığı bir fonksiyonun aldığını vurgulamaktadır.

McGregor, Neo-klasik Yönetim Kuramı çerçevesinde yöneticilerin yönetim anlayışıyla ilgili varsayımlarını “Y Kuramı” yardımıyla açıklamaktadır.
Şöyle ki;

1. “İnsanlar fiziksel ve düşünsel çabalarını çalışırken oynuyormuş ya da dinleniyormuş gibi gerçekleştirebilirler”.
İnsan, doğası gereği çalışmaktan hoşlanmaz diye bir şey söz konusu değildir.
Ancak, koşullara bağlı olarak çalışma bir tatmin ya da bir cezalandırma görünümü kazanabilmektedir.

2. “İnsan zaten sorumluluğunu üstlendiği amaçlar doğrultusunda çalışırken kendi kendini yönlendirebilir ve denetleyebilir”.
İnsanı çalışmaya yönlendirebilmenin yolu denetim değildir.

3. “İnsanı sorumluluk almaya güdüleyebilmek için önerilebilecek en iyi ödül, bireysel beklentilerin karşılanmasıdır”.
Bu, örgütsel hedeflerle bireysel hedeflerin uyumunun doğrudan bir sonucu da olabilir.

4. “İnsan sorumluluğu kabul etmek için değil, genelde elde edebilmek için öğrenmektedir”.
Bu bağlamda, insan sorumluluk üstlenmeye isteklidir.

5. “İnsanlar örgütsel sorunların çözümüne yaratıcı katkılarda bulunabilirler”.

6. “İnsanlar genellikle mevcut yeteneklerini tam anlamıyla kullanmamaktadırlar.