Denetimde Bulgu Riski

Denetimde Bulgu Riski

Kontrol sistemleri sayesinde önlenemeyen veya bulunamayan hatalardan kalan ve denetçinin de denetim teknikleri uygulayarak

ortaya çıkaramadığı hata ve hilelerden doğan risktir.

Kısaca denetçinin yeterli çalışma yapmış olması halinde ortadan kaldırılabilecek hata ve hilelerden kaynaklanan risktir.

Bir işletmede yapılabilecek muhtemel her türlü hatanın toplamını oluşturan yapısal risk,

iç kontrol ve muhasebe sistemi sayesinde önlendiği için azalmakta,

kalanları da (kontrol riski) denetçi tarafından ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır.

Denetçi tarafından da ortaya çıkarılamayan kısım denetim riskini ifade etmektedir.

Burada hemen belirtilmesi gereken husus denetim riskinin hiçbir zaman sıfıra indirilemeyeceği,

çok az da olsa yine de mali tabloların belirli bir hata taşıyabileceğidir.

Çünkü denetçi geçmişteki tüm işlemleri tekrar gözlemlemesi,

yaşaması (tüm muhasebe fişlerini tek tek yeniden incelemesi) hataları tespit etmesi mümkün değildir ve kendisinden bu da istenmemektedir.

Eğer bunu yapabilse bile bu kez de kendisinin hata yapma riski doğacaktır.

Önemlilik

Denetçi denetim planı ve programını hazırlarken her riskten ziyade mali tablolar üzerinde

önemli hata ve yanlışlıklara neden olabilecek riskleri belirlemek zorundadır.

Önemli hatalar,

her hangi bir mali tablo kaleminin ya tek başına yada diğer mali tablo kalemleri ile birleştiğinde,

bu mali tabloları kullananların kararlarını etkileyecek derecede yüksek olan hatalardır.

Bu nedenle her hatanın ortaya çıkarılması ve denetim raporunda açıklanması zorunlu değildir.

Sadece mail tablo kullanıcılarının kararlarını etkiyebilecek boyutlardaki hataların bulunması,

denetim planının bu sağlayacak şekilde geliştirilmesi gerekir.

Ne büyüklükteki hataların mali tablo kullanıcılarının kararlarını etkileyebileceğine karar vermek denetçinin tecrübeleri ışığında vereceğe karara bağlıdır.

Önemli hatalar, niteliksel de olabilir, niceliksel de olabilir.

Örneğin duran varlıklar içinde gösterilmesi gereken bir kalemin doğru rakamları ile dönen varlıklar içinde gösterilmesi bir niteliksel hatadır.

Ancak rakamla belirtilebilen hatalar yani niceliksel hatalar da olabilir.

Örneğin her hangi bir hesap grubunun, öz sermayenin, dönem brüt karının veya net karın bir oranı olarak da belirlenebilir.

Ancak denetçi tek bir rakam belirleyerek “bunun altındakiler önemsiz, üzerindekiler önemlidir” şeklinde tek bir önemlilik sınırı belirleyemez.

Ayrıca bir denetim alanındaki hatayı sadece O denetim alanı için değil tüm mali tablolara etkisini dikkate alarak değerlendirmeli ve yargısını vermelidir.

Önemlilik derecesi ile denetim risk oranı arasında ters yönde kuvvetli bir ilişki vardır.

Denetçi, denetim risk oranını düşürdükçe, önemlilik sınırı artacak, risk oranını artırdıkça önemlilik sınırı düşecektir.

Denetçi tüm çalışmalarında geçmişe yönelik gözlem yerine, geleceğe yönelik gözlemlere, ağırlıklı olarak işletmenin gelecekteki risklerini belirlemeye çalışacaktır.

Riske Yönelik Denetim

Son yıllarda muhasebe denetiminde en ilgi çekici gelişmeler denetimin artık risk tabanlı denetim olması,

yani işletmenin yakın gelecekte veya görülür bir sürede işletmeyi ne gibi risklerin beklediğinin dikkate alınarak denetim raporunda görüş verilmesi şeklindedir.

Riske yönelik denetim, denetim mesleğinde de yeni bir boyut açmakta denetimin niteliğini değiştirmektedir.