Daimî Def’i Hakkı

Sebepsiz Zenginleşme

Daimî Def’i Hakkı

Sebepsiz zenginleşme her zaman bir kişinin malvarlığında azalma suretiyle gerçekleşmez.

Bazı durumlarda zenginleşen bir alacak hakkı kazanabilecektir.

Bu gibi durumlarda zamanaşımı süreleri geçse dahi sebepsiz zenginleşme suretiyle elde edilen alacağın talep edilmesi, hakkaniyetin sağlanmasını engelleyecektir.

Hakkaniyeti sağlamak amacıyla TBK m. 82 hükmünün birinci fıkrasında sebepsiz zenginleşmeye dayanan daimî def’i hakkı düzenlenmiştir.

İlgili düzenleme şu şekildedir: “Zenginleşme, zenginleşenin bir alacak hakkı kazanması suretiyle gerçekleşmişse diğer taraf, istem hakkı zamanaşımına uğramış olsa bile her zaman bu borcunu ifadan kaçınabilir.”

Daimî def’i hakkını düzenleyen hükme göre sebepsiz zenginleşme yoluyla alacak elde eden kişi, bu alacağını borçluya (fakirleşene) karşı ileri sürse fakirleşen borçlu zenginleşmenin iadesini istemeden zamanaşımı sürelerini geçirmiş olsa dahi sebepsiz zenginleşmeye dayanarak borcunu ödemekten kaçınabilecektir.

Bu düzenlemenin gerekliliği doktrinde tartışmalıdır. Tartışma konularına girmeden soyut borç ikrarının düzenlendiği TBK m.18 hükmü de dikkate alındığında sebepsiz zenginleşme def’i borçluyu koruma amacıyla getirilmiştir.

Dolayısıyla soyut borç ikrarının geçerli bir sebebe dayanmadığı hâllerde daimî def’i hakkı anlamlı bir düzenlemedir.

DİKKAT: TBK m. 18 Borç Tanınması başlığını taşır.

Anılan hüküm şu şekildedir.

“Borcun sebebini içermemiş olsa bile borç tanıması geçerlidir.”

Örneğin A, B’ye 2000 TL borçluyum şeklinde bir beyanda bulunsa hatta çoğu zaman olduğu gibi bunun için bir senet vermiş olsa bu beyan veya senet borcun sebebinin-bağışlama, ödünç- gibi gösterilmemiş olmasına geçerlidir.

Daimî def’i hakkının bir diğer özelliği ise zamanaşımı sürelerinden bağımsız olarak her zaman ileri sürülebilecek olmasıdır.

Bu şekilde fakirleşen kişi, fakirleşmeden kurtulabilecektir.