SANAYİDE YAPISAL DEĞİŞİM (1)

SANAYİDE YAPISAL DEĞİŞİM (1)

Avrupa Birliği (AB) Ekonomik Faaliyetler Sınıflaması’na (NACE) göre sanayi sektörü; madencilik ve taş ocakçılığı sanayisi, imalat sanayisi ile elektrik, gaz ve su sanayilerini kapsamaktadır.

Türk sanayisinde yapısal değişim ortaya konulurken, sanayinin özünü oluşturan imalat sanayisindeki gelişmeler ele alınmaktadır.

İmalat sanayisi ise ISIC Rev. 2 ve ISIC Rev. 3 sınıflandırmasına göre TÜİK tarafından yapılan ayırımdaki imalat sanayisi sınıflandırmasına giren sanayi gruplarını
kapsamaktadır.

Ekonomilerde yüz binlerce mal üretildiğinden, imalat sanayisi mallarını kullanım amaçlarına göre sınıflandırarak gruplandırmak gerekir.

Türkiye’de imalat sanayisinde üretilen mallar, 36 alt sanayi dalında sınıflandırılmıştır.

Bunlar; tüketim, ara ve yatırım malları üreten sanayi dalları olmak üzere üçe ayrılarak ele alınmıştır.

Bu kapsam içinde televizyon, buzdolabı ve çamaşır makinesi yatırım malı sayılmaktadır.

Çünkü tüm dayanıklı tüketim malı alt sektörleri yatırım malı üreten sektörlerdir.

İmalat sanayisinde aynı malı üreten işletmeler kümesine sanayi dalı denmekte ve her malın üretimi için ayrı bir sanayi dalından söz edilmektedir.

Kalkınma planlarında sanayide yapısal değişim, sanayi üretimi içinde ara ve yatırım mallarının payının artmasına bağlanmıştır.

Planlı dönemde, izlenen ithal ikameci politikalar sonucunda, İBYKP dönemi içinde dayanıklı tüketim mallarında yerli üretim büyük ölçüde sağlanmıştır.

Bu sebeple ÜBYKP’nin yeni stratejisinde, ara ve yatırım malları üretimine öncelik verilmesi hedef olarak alınmış, fakat bunda başarıya ulaşılamamıştır.

Bu hedefe ulaşılabilseydi, bu malların da yerli olarak üretilmesiyle birlikte, sanayileşme olgusunun son aşaması da tamamlanmış olacaktı.

Ülkenin sanayileşmiş ülke olduğundan söz edebilmek için imalat sanayisi içinde ara ve yatırım malları sanayilerinin payının belli bir seviyede olması gerekir.

1980 sonrasında izlenen politikalar ve plan hedefleri çerçevesinde tüketim mallarının payında düşüş gözlenirken, ara ve yatırım mallarının payında artış olmuştur.

Tüketim malları üretiminde en büyük payı, ortalama %20 oranı ile gıda sanayisi almıştır.

Ara malları içinde petrol ürünleri, diğer bir önemli alt sektör olup, imalat sanayisi üretiminde ortalama %10’luk bir yer tutmuştur.

Yatırım malları üretiminde ise en büyük ortalama %15 oranı ile madeni eşya sanayisine aittir.

Çünkü bu alanlarda, gelir arttıkça talep gelişmekte ve bu durum yatırımları çekici kılmaktadır.