Yürürlük Denetimi

Yürürlük Denetimi

GİK içeren sözleşmede öncelikle yürürlük denetimi yapılır.

Bu denetim bize, GİK’lerin sözleşme içeriğine dahil olup olmadığını gösterir.

Yürürlük denetiminden geçmeyen GİK, sözleşme içeriğine dahil olmadığından, taraflar açısından bağlayıcılığı söz konusu olmaz.

Bunların kanuna aykırı olup olmadığı sorusuna verilecek cevabın bir önemi yoktur çünkü zaten sözleşme kapsamı içinde yer almadıkları kabul edilir.

Bir bankanın kullandığı bir kredi sözleşmesinde “Banka genel işlem koşulları uygulanır.” denilmesi yeterli değildir, ayrıca bu koşulların yazılı olduğu metnin karşı tarafa verilmiş olması da gerekir.

Yürürlük denetimini iki aşamalı olarak düşünebiliriz:

Öncelikle GİK’i kullanan tarafın, karşı tarafı GİK kullandığı konusunda açıkça uyarmış olup olmadığı araştırılır.

Bu uyarı yapılmamışsa GİK sözleşme içeriğine girmemiş sayılır.

Ancak uyarının varlığına rağmen karşı tarafa GİK metninden haberdar olma imkânı tanınmamış ise GİK yürürlük denetimini yine de geçmemiş olur.

Bu durumda sonraki aşamaya geçilmez çünkü GİK zaten taraflar arasında yürürlüğe girmemiştir (m. 22).

Sözleşmenin GİK dışında kalan hükümleri, sözleşmenin kurulmuş sayılması için gerekli unsurları taşıyorsa, sözleşme yine de kurulmuştur.

Ancak GİK’ler sözleşme içeriğine dâhil değildir. Bu durumda hâkim, sözleşmedeki boşlukları TMK m. 1’de belirtilen esaslara göre tamamlar.