TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK – BİRİNCİ BÖLÜM

TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

18 Haziran 2022 CUMARTESİ

Resmî Gazete: Sayı : 31870

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kamuya açık karayoluyla yapılacak tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetlerinin; insan sağlığına, diğer canlı varlıklara ve çevreye zarar vermeden güvenli, emniyetli ve düzenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla bu faaliyetlerde alıcı, boşaltan, paketleyen, yükleyen, dolduran, gönderen, tank konteyner/portatif tank işletmecisi ile taşımacı olarak yer alanların, tehlikeli madde güvenlik danışmanlarının, tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı kuruluşlarının ve tehlikeli maddeleri taşıyan taşıt sürücülerinin sorumluluk ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik;

a) Karayolu ile yapılan tehlikeli madde taşımacılığı zincirinde yer alan; alıcıları, boşaltanları, gönderenleri, dolduranları, paketleyenleri, yükleyenleri, tank-konteyner/portatif tank işletmecileri, taşımacıları ve taşıt sürücülerini,

b) Ülkemiz sınırları içerisinde yabancı plakalı taşıtlarla yapılan uluslararası tehlikeli madde taşımalarını,

c) Tehlikeli madde güvenlik danışmanları ile tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı kuruluşlarını,

kapsar.

(2) Bu Yönetmelik;

a) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığının karayolu ile yapılan tehlikeli madde taşımacılık faaliyetleri ile bu kurumlar tarafından görevlendirilecek personelin refakatinde üçüncü şahıslarca yine bu kurumlar adına karayoluyla yapılan tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerini,

b) Savaş hali ve olağanüstü hallerde uygulanacak mevzuat hükümlerine ve Ülkemizin diğer ülkeler ile yapmış olduğu anlaşmalara göre karayoluyla yapılan tehlikeli madde taşıma işlemlerini,

kapsamaz.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa, 30/11/2005 tarihli ve 5434 sayılı Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasına Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanunla taraf olduğumuz Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Anlaşmaya (ADR), 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 477 ve 497 nci maddelerine ve 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) ADR: Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Anlaşmayı,

b) ADR Uygunluk Belgesi: 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen taşıtlar için ADR Bölüm 9’da belirtilen hükümler kapsamında geçerlilik süresi en fazla bir yıl olacak şekilde düzenlenen belgeyi,

c) Alıcı: Taşıma sözleşmesinde belirtilen yükün alıcısını veya taşıma sözleşmesinin hükümlerine göre alıcının atadığı işletme veya taşıma işlemi taşıma sözleşmesi olmadan gerçekleştiriliyorsa, varış noktasında tehlikeli maddenin idaresini üstüne alacak işletmeyi,

ç) Asgari kapasite: 8/1/2018 tarihli ve 30295 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre yetki belgesi alan gerçek kişinin kendi adına, tüzel kişiliklerin ise tüzel kişilik adına veya kamu kurum kuruluşların kendi adlarına kayıt ve tescil edilmiş ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümlerine göre hesaplanan; tonaj bakımından çekici cinsi taşıtların katar ağırlıkları ile tanker/kamyon/kamyonet cinsi taşıtların azami yüklü ağırlıkları toplamlarını,

d) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını,

e) Boşaltan: Tehlikeli madde yüklü konteyneri, çok elemanlı gaz konteyneri (MEGC), tank-konteyneri, portatif tankı bir taşıttan çıkartan; paketli tehlikeli maddeleri, küçük konteynerleri ve portatif tankları bir taşıt veya konteynerden indiren; tehlikeli maddeleri bir tanktan (sökülebilir tank, portatif tank veya tank konteyner) bir tüplü gaz tankerinden, MEMU (mobil patlayıcı üretim birimi) veya çok elemanlı gaz konteynerinden, bir taşıttan veya dökme yük taşıyan konteynerden boşaltan işletmeyi,

f) Bölge Müdürlüğü: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bölge müdürlüklerini,

g) Dolduran: Tehlikeli maddeleri; sabit tanka (tanker), sökülebilir tanka, portatif tanka, bir tüplü gaz tankerine, çok elemanlı gaz konteynerine (MEGC) veya tank konteynere ve/veya dökme yük taşıması için bir araca veya büyük konteynere veya küçük konteynerlere dolduran herhangi bir işletmeyi,

ğ) Elektronik denetim: U-Net Otomasyon Sistemi üzerinden elde edilen veriler çerçevesinde uzaktan yapılan denetimi,

h) Elektronik irsaliye (e-irsaliye): Kâğıt olarak düzenlenmekte olan sevk irsaliyesinin elektronik ortamda düzenlenmiş halini,

ı) Elektronik tebligat sistemi: 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi kapsamında bu Yönetmeliğe göre düzenlenen idari para cezalarının ve evrakların, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi hükümlerine göre Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kurulan teknik altyapı üzerinden muhatapların elektronik adreslerine tebliğ edilmek üzere tebliğ evrakının gönderildiği ve elektronik ortamda delil olarak tesliminin sağlandığı sistemi,

i) Gönderen: Kendi adına veya bir üçüncü şahıs adına tehlikeli maddeleri sevk eden işletmeyi veya taşıma işlemi bir taşıma sözleşmesine bağlı olarak yürütülüyorsa sözleşmede “Gönderen” olarak belirtilen kişiyi,

j) İdare: Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünü,

k) İşletme: Kamu kurum ve kuruluşları da dâhil olmak üzere kâr amacı bulunup bulunmadığına bakılmaksızın bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile adi ortaklıkları,

l) İşletme yetkilisi: İşletmenin temsile yetkili kişi/kişilerini,

m) Kaza raporu: ADR/RID 1.8.3.6 uyarınca işletmede; paketleme, doldurma, yükleme, boşaltma ya da taşıma sırasında meydana gelen herhangi bir kazanın, can, mal ya da çevreye etki etmesi veya zarar vermesi durumunda kaza hakkında ADR/RID 1.8.5.4’te yer alan formatta TMGD tarafından e-Devlet sistemi vasıtasıyla düzenlenen raporu,

n) Paketleyen: Tehlikeli maddeleri, büyük ambalajlara ve orta boy dökme yük konteynerler de dâhil olmak üzere değişik tipteki ambalajlara yerleştiren ve gerektiğinde paketleri taşınmak üzere hazır hale getiren işletmeleri,

o) Relay tankeri: Karayolu yol inşaatı için bitüm taşımacılığında kullanılan ve tank içindeki bitümün belirli sıcaklığın altına düşmesini engellemek için gerekli yalıtım ve ekipmanlarla donatılmış olan tankeri,

ö) Resmî taşıt: Araç tescil belgesinde “resmî” olarak tescil edilmiş taşıtı,

p) Sevk irsaliyesi: 213 sayılı Kanunun 230 uncu maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi uyarınca mal sevkiyatında kullanılması zorunlu olan belgeyi,

r) Takvim yılı: İlgili yılın Ocak ayının 1’i ile Aralık ayının 31’i arasındaki zaman dilimini,

s) Tamamlanmış araç: İlgili mevzuata uygun olarak çok aşamalı tip onayı veya 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre uygunluk belgesi alınarak imal edilen aracı,

ş) Tank-konteyner/portatif tank işletmecisi: Tank-konteyner veya portatif tankları, adına kayıtlı olduğu ya da bunları bir sözleşmeye dayalı olarak işleten işletmecileri,

t) Taşıma evrakı: ADR Bölüm 5.4.1’deki bilgileri içerecek şekilde gönderen tarafından düzenlenmiş belgeyi,

u) Taşımacı: İşletmelerden, Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, N1, N2, P1 ve P2 yetki belgesi sahiplerini ve tehlikeli madde taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşlarını,

ü) Taşınabilir basınçlı ekipman/kap: ADR Bölüm 6.2 kapsamında gaz taşımacılığında kullanılan kapları,

v) Taşıt/araç: Karayolunda tehlikeli madde taşımacılığı yapılması amacıyla ilgili mevzuata uygun olarak imal edilen en az dört tekerlekli ve azami tasarım hızı 25 km/s’den fazla olan kamyon, kamyonet, tanker ve bunlar tarafından çekilmesine izin verilen römorklar ile çekici türündeki taşıtlarla çekilen yarı römork veya römork türündeki taşıtlar ile bu amaçla özel donanımı bulunan diğer taşıtları,

y) Taşıt Durum Tespit Belgesi: Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşlarca, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen model yıllarından önceki model yılına sahip tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan taşıtları kayıt altına almak amacıyla düzenlenmiş olan belgeyi,

z) Taşıt Uygunluk Belgesi: Ülkemiz sınırları dâhilinde ve/veya ADR’ye taraf olmayan ülkelere taşımacılık faaliyetinde bulunacak ADR’nin gerekliliklerini tam olarak sağlamayan ve 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen model yıllarından önceki model yılına sahip taşıtlar için Bakanlığın belirlediği usul ve esaslara göre en fazla bir yıllık olarak alınması zorunlu olan belgeyi,

aa) Tehlikeli madde (tehlikeli yük): ADR Bölüm 3.2’deki tehlikeli maddelerin listelendiği Tablo A’da yer alan madde ve nesneleri,

bb) Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB): Bu Yönetmelik kapsamında tehlikeli madde ile iştigal eden bazı işletmelerin kayıt altına alınması ve bu işletmelerin sorumluluk ve yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerinin tespitinin yapılabilmesi amacıyla Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,

cc) Tehlikeli madde faaliyet tespit raporu: İşletmenin, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyet konularının belirlenmesi ve tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı hizmeti alıp almayacağının tespiti için ilk başvurularda TMGDK bünyesinde istihdam edilen TMGD tarafından, daha sonra yapılacak başvurularda ise TMGDK bünyesinde istihdam edilen TMGD veya varsa işletmenin bünyesinde istihdam edilen TMGD tarafından işletmede, yerinde yapılan tespitler ve incelemeler çerçevesinde düzenlenen ve işletme yetkilisince onaylanan raporu,

çç) Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD): İfa edeceği görev ve nitelikleri ADR Bölüm 1.8.3’te belirtilen ve Bakanlık tarafından Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Sertifikası düzenlenerek yetkilendirilen gerçek kişiyi,

dd) Tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı hizmeti: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren TMFB sahibi işletmelerin istihdam ettikleri TMGD’ler veya TMGDK’lerden alacağı danışmanlık hizmetini,

ee) Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşu (TMGDK): Tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı hizmeti vermek üzere Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşu,

ff) Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5): ADR Bölüm 8.2 kapsamında Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,

gg) TMFB yetkilisi: İşletmenin temsile yetkili/yetkililerini veya bu yetkili/yetkililer tarafından e-Devletten işletme adına ilgili Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesinde/Belgelerinde iş ve işlemler yapmak için yazılı olarak beyan edilen kişi/kişileri,

ğğ) TMGDK yetkilisi: TMGDK’nin temsile yetkili/yetkililerini veya bu yetkililer tarafından TMGDK adına bu Yönetmelik kapsamında kalan iş ve işlemleri yapmak üzere yetkili kılındığı İdareye yazılı olarak bildirilen koordinatör TMGD/şube sorumlusu TMGD’yi,

hh) Ulaştırma Elektronik Takip Denetim Sistemi (U-ETDS): Bu Yönetmeliğe göre faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler ile tehlikeli madde taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşlarının, faaliyetlerine ilişkin Bakanlıkça belirlenen verilerin tutulduğu, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla veri paylaşımına açık olduğu/olabileceği sistemi,

ıı) U-Net Otomasyon Sistemi: Bakanlığın yazılım sistemini,

ii) Yazılı talimat: ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde, taşıyıcı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan ve taşıma esnasında oluşabilecek bir kaza durumunda alınacak tedbirler ile taşınan maddelerle ilgili özelliklerin yazılı olduğu belgeyi,

jj) Yetkilendirilmiş kuruluş: TS EN ISO/IEC 17020 standardına uygun dokümantasyona sahip olduğu Bakanlıkça tespit edilen ve yetkilendirilmesini müteakip bir yıl içerisinde yetki kapsamında TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edilen kuruluşu,

kk) Yükleyen: Paketli veya dökme tehlikeli maddelerin içerisinde bulunduğu ambalaj, konteyner veya portatif tankları bir aracın içine veya üzerine veya bir konteynerin içine yükleyen işletmeleri,

ll) Yük Taşıma Birimi: Tehlikeli maddelerin taşınması için kullanılan, ADR Bölüm 1’de tanımlanan ve ADR Bölüm 6’da teknik özellikleri belirtilen ambalajlar dışında kalan, sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tanklar, tank konteynerleri, tank takas gövdeleri, tüplü gaz tankerleri, çok elemanlı gaz konteyneri (MEGC), dökme yük konteynerleri, mobil patlayıcı üretim birimi (MEMU) ve benzeri yapıları,

ifade eder.

(2) Bu Yönetmelikte yer alan ancak birinci fıkrada tanımlanmayan ifadeler için ADR ve ulusal mevzuatta belirtilen tanımlar esas alınır.