Senetsiz ticari borçların izlendiği Satıcılar Hesabı’nın işleyişi

Senetsiz ticari borçların izlendiği Satıcılar Hesabı’nın işleyişi

İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçlar Satıcılar hesabında izlenir.

Esas faaliyetlerle ilgili olarak hammadde-malzeme, ticari mal ya da hizmet kredili olarak satın alındığında işletmenin satıcıya borcu doğar ve Satıcılar ana hesabının alacak tarafına kaydedilir.

Satıcıya olan borç ödendikçe Satıcılar ana hesabının borç tarafına kayıt yapılır.

Satıcılar ana hesabı pasif karakterli bir hesap olduğu için alacak kalanı verir ve bu kalan işletmenin satıcılara ödemesi gereken büyüklüğü ifade eder.

Her bir satıcıya olan borç büyüklüğünün ayrı ayrı izlenebilmesi için yardımcı hesaplara (tali hesap, alt hesap) gereksinim vardır.

Yardımcı hesapların oluşturulması işletmenin gereksinimine göre işletme tarafından serbestçe belirlenir.

Bu hesaplar alınan mal ya da hizmetin türüne, alacaklının (satıcı) bulunduğu coğrafi bölgeye vb. göre bölümlenebilir.

Peşin alış fiyatı ile kredili alış fiyatı arasında vade farkı varsa ve vade farkı önemli bir tutardaysa diğer bir ifade ile vadeli fiyatın içinde gizli bir finansman işlemi söz konusu ise vade farkı alışın
maliyetine dahil edilmeyerek ayrıştırılmalıdır.

Bu ayrıştırma işleminin yapılması için belirlenen vadeli fiyat içinde gizli bir finansman işleminin gömülü olması gerekir.

Türkiye Muhasebe Standartlarına göre işletmenin satın aldığı ticari malı peşin fiyatı (cari nakit alış fiyatı) üzerinden kaydederken peşin fiyatı ile vadeli tutar arasındaki vade farkını finansman unsuru olarak kabul etmesi gerektiğini belirtmiştik.

Vade farkını alışın maliyetine yansıtmayıp finansmanın yapıldığı döneme yayarak faiz gideri (vade farkı gideri) olarak muhasebeleştirmelidir.

Ancak Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği ve VUK’a göre vade farkları ayrıştırılmaz ve satın alınan varlığın maliyetine dahil edilir.