Önerinin Bağlayıcılığı

Sözleşmeyi Kuran İrade Açıklamaları

Öneri 3

Önerinin Bağlayıcılığı: 

Hazırlar arasında ve hazır olmayanlar arasında olmak üzere ikiye ayrılarak değerlendirilir.

Hazırlar arasında; önerinin bağlayıcı olması, kural olarak geri alınamayacağı ve tek taraflı değiştirilemeyeceği anlamına gelir.
Bir diğer deyişle önerinin bağlayıcılığı devam ettiği sürece muhatap tek taraflı kabul beyanıyla sözleşmeyi kurma yetkisi veya hakkına sahiptir.

Öneren bunu engelleyemez ancak her kural gibi önerinin bağlayıcılığı kuralının da istisnaları bulunur.
İlk istisna, önerinin hazırlar arasında yapılmış olmasına ilişkindir.

Bu durumda muhatabın öneriyi “derhâl” kabul etmesi gerekir (TBK m. 4). Şu hâlde öneri yapıldığı anda muhatapça öğrenilebilecek şekilde (örneğin telefon veya Skype gibi bir program üzerinden) yapılmış ve “derhâl” kabul edilmemişse bağlayıcılığını kaybeder.

Kuşkusuz önerenin bir bağlayıcılık süresi öngörmesi de mümkündür.
Bu takdirde öneri sürenin sonuna kadar bağlayıcılığını korur.

Hazır olmayanlar arasında, öneri hazır olmayan birine yapılmışsa, geri alma açıklamasının muhataba öneriden önce varıp varmadığı araştırılır.
Öneriden önce veya en geç aynı anda muhataba ulaşan geri alma beyanı sonuç doğurur.

Hatta geri alma beyanı muhataba daha geç ulaşmış olsa bile muhatap öneriden önce geri alma açıklamasını öğrenmişse öneri yine yapılmamış sayılacaktır (TBK m. 10). Kanun koyucu bu kuralın kabulün geri alınmasında da uygulanmasını kabul etmiştir.

Öneri şekle bağlı olsa bile geri alma şekle bağlı değildir.
Öneride değişiklik yapan açıklama da önerinin geri alınması ve yeni bir öneri anlamına gelir.

Öneren, kabul haberi kendisine ulaşana kadar önerisinden geri dönme hakkını elinde tutmuş olabilir.
Bu şart geçerlidir ancak bu hakkını kullanmadan kabul haberi önerene ulaşırsa sözleşme kurulmuş olur.

Bu yüzden gerçek bir önerinin varlığından kuşku duyulmamalıdır.
Buna karşılık öneren kabul haberinden sonra bile öneriyle bağlı olmayacağını bildirmişse bu durumda gerçek bir önerinin söz konusu olamadığı sonucuna varılmalıdır.

Bu tür önerilere karşı yapılan kabul açıklamaları uygulamada “sipariş” olarak adlandırılır ve aslında öneriye davete karşı yapılan yeni bir öneridir.

İşte bu tür bir öneriye muhatap olan kimsenin –önerisiyle bağlı olmadığını önceden bildirmiş olmasına rağmen- derhal red cevabı vermek yüklentisi altında olduğu kabul edilmektedir.

Dürüstlük kuralından kaynaklanan bu yüklentisini yerine getirmemesi (susma) sözleşmenin kurulması sonucunu doğuracaktır.