Hukuki İşlem Kavramı

Hukuki İşlem Kavramı

Kişilerin hukuki sonuç doğurmaya yarayan irade açıklamalarına hukuki işlem denir.
Hukuki işlemle arzulanan hukuki sonuç bazen tek bir tarafın irade açıklamasıyla bazen iki tarafın açıklamasıyla sonuç doğurur.
Hukuki işlem bir üst kavramdır.
Gündelik hayatta hukuki işlemlerin en sık rastlanılan türünü sözleşmeler oluşturur.

Doğal olaylardan bazıları hukuk düzenini ilgilendirir.
Örneğin doğum, ölüm gibi doğal olaylara Kanun, kişiliğin başlaması ve sona ermesi hukuksal sonuçlarını bağlanmıştır.
Bunlara hukuki olay diyoruz. Hukuki olaylardan bazıları insanın iradi davranışlarından oluşur.
Bunlara da hukuki fiiller denir.

Hukuki fiilleri de kendi içlerinde hukuka uygun fiiller ve hukuka aykırı fiiller olarak iki alt başlıkta toplayabiliriz.
İradeye kusur izafe edilen, hukuk düzenince kınanan hukuka aykırı fiiller, haksız fiiller başlığı altında ilerleyen ünitelerde ayrıca incelenecektir.
Hukuka uygun hukuki fiiller ise kendi içinde fikir, duygu ve irade açıklamaları şeklinde ortaya çıkar.
Bunlardan irade açıklamaları konumuz açısından özel önem taşır.

Örneğin borçluya borcunu ifa etmesi için yapılan bildirim bir irade açıklamasıdır.
Hukuk bu irade açıklamasına borçlu temerrüdü hukuksal sonucunu bağlamıştır.
Hukuk düzeni bu açıklamaya temerrüt hukuksal sonucunu bağlarken açıklamada bulunanın bu sonucu isteyip istemediğini dikkate almaz.
Bu tür irade açıklamalarına hukuki işlem benzeri diyoruz.

Hukuk; bazı irade açıklamalarına, açıklamada bulunanın arzusuna uygun hukuksal sonucu bağlar.
Bunlara da hukuki işlem diyoruz.
Açıklamayla bildirilen irade; bir hak veya hukuksal ilişkinin kurulması, değiştirilmesi veya sona erdirilmesine yöneliktir.

Örneğin yenilik doğuran bir hak olan alım hakkının kullanılması taraflar arasında satış ilişkisinin kurulmasını sağlar.
Alım hakkını kullanan kişinin isteği de bu yöndedir. Hukuk; irade açıklamasına, açıklamada bulunanın isteğine uygun hukuksal sonucu bağlamıştır.
Fesih veya dönme beyanı ise (kuşkusuz koşulları gerçekleşmişse) mevcut bir hukuki ilişkiyi sona erdirir.

Alım Hakkı, sahibine tek taraflı irade beyanı bir taşınmazın alıcısı olabilme yetkisi veren hakka, alım hakkı denir.
Alım hakkı, taraflar arasında yapılacak alım sözleşmesinden doğar.