Exxon Şirketi ve Valdez Petrol Sızıntısı

Exxon Şirketi ve Valdez Petrol Sızıntısı

Krizin yaşandığı, 1980’li yılların sonlarına doğru, 80 milyar dolarlık satış oranıyla, ABD’nin en büyük beş şirketi arasında yer alan Exxon’da 37 yıldır çalışan
Lawrence G. Rawl, 1986’dan bu yana kamuoyu önünde olmaktan hoşlanmayan güçlü bir lider olarak şirket CEO’su olarak görev yapmaktaydı.

Alaska kıyısında bulunan, susamuru, fok, balina, somon ve ringaların mekanı Sound’da, dünyada en fazla göçmen kuş türünün göç yoğunluğunun yaşandığı sırada, Prince William Sound’dan kalkan ve Long Beach, California’ya doğru yol alan 987 feetlik petrol tankeri Exxon Valdez’in, 24 Mart 1989 tarihinde kayalıklara çarparak yaşadığı kaza önemli bir krizin başlangıcı oldu.

Tanker, Bligh kayalıklarına çarpmış ve gemi gövdesinde neredeyse gemi boyunca yırtık oluşmuştu.
İlerleyen saat ve günlerde, 11 milyon galon (1 galon=4.546 litre) ham petrol Sound’a yayılmıştı.
Petrol katmanının 10 feet genişliğinde, dört mil uzunluğunda olup bunun Amerikan karasularında meydana gelen en vahim petrol sızıntsı vakası olduğu ifade ediliyordu.

Yaklaşık 2500 susamuru (susamurunun 1/3’ü) telef olmuştu.
Bunun yanı sıra foklar ve denizaslanları da bu sızıntıdan nasibini almış ve bazı kaynaklara göre, sızan petrol yüzünden 2 milyon hayvan ölmüştü.
Bu rakama sayısız somun, istiridye ve böcek türleri dahil değildi.

Hafta sonu haber raporları, yerel medya ve üç önemli televizyon şebekesi aracılığıyla iletildi.
Pazartesi itibariyle tüm dünya basını ve yüzlerce çevreci Valdez’e akın etmeye başladı.
O tarihte Exxon’un Alaska koordinatörü ve şu an Exxon halkla ilişkiler müdürü olan Don Cornett, kazayı duyar duymaz olay yerine koşmuş ve halkla ilişkiler başkanını
da durumdan haberdar etmişti.

Krizin başlangıcında, Valdez’de bir medya merkezi kuruldu.
Sızıntının ardından dört gün sonra temizleme çalışmalarının yeterli olmaması ve yararına inanılmaması Cordova köyündeki öfkeli balıkçılar gibi medyayı da memnun etmiyordu.

Exxon Nakliyatın başkanı Larossi, sözlü saldırıya uğradı.
CEO Rawl ise, henüz bölgeye gelmemişti.
Medya, balıkçılar, çevreciler ve halk kızgındı.

Exxon, halkın çevre sorunlarıyla ilgili duyarlılığının bu kadar yoğun olacağını öngörememişti.
Sızıntının ardından on gün sonra Exxon, endişesini dile getiren tam sayfa reklamlar yayınlayarak, sızıntıyı temizleme sözü verdi.
Hasardan Sorumlu olduğunu kabul etmeyen şirket CEO’su ancak olaydan üç hafta sonra Alaska’ya gitti.

Exxon, temizleme masrafları ve hükümet cezaları için 3.5 milyar dolardan fazla bir ücret ödediğini açıkladı.
Rawl, 1993’te istifa etti; CEO görevine yönetimdeki ikinci kişi olan Lee Raymond atandı.
1989’da halkla ilişkiler müdürü olan Cornet görevinden alındı.
Exxon, Raymond’un yönetimi altında örgütsel olarak yeniden yapılandırıldı.

Kaynak: Filiz Balta Peltekoğlu, Halkla İlişkiler Nedir?, Genişletilmiş 5. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. , 2007, ss.497-501.