Türkiye Ekonomisi / Süt Üretimi

Süt Üretimi

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan üretilen bir diğer hayvansal ürün süttür.

Son 27 yıllık döneme (1991-2017) bakıldığında; toplam süt üretimi 2005’e kadar 10-11 milyon ton dolayında yatay bir seyir takip ederken, son 10 yılda üretim hacmi söz konusu düzeyin iki katına çıkmış ve yaklaşık 21 milyon tona ulamıştır.

Bu artış büyük ölçüde inek sütündeki artıştan kaynaklanmaktadır.

Zira söz konusu dönemde özellikle koyun sütü üretim miktarı önce önemli ölçüde azalmış, ancak 2010 sonrasında çok büyük bir artış kaydetmiştir.

Ayrıca, FAO verilerine göre, ülkemizin 1991 yılında sığır başına süt verimi 1.400 kg iken, 2017 yılında %125’lik bir artışla 3.143 kg’a ulaşmıştır.

İzmir, Balıkesir ve Konya gibi hayvancılığın daha büyük ölçekte ve profesyonel olarak yapıldığı illerde süt verimliliği yıllık hayvan başına 3,7 tona ulaşmaktadır.

2017 yılı sonu itibarıyla, Türkiye’deki süt üretiminin hayvan türlerine göre dağılımına bakıldığında; yaklaşık %91’i inek sütü, %6,5’i koyun, %2,5’i ise keçi sütüdür.

Oysa 27 yıl önce (1991) inek sütünün oranı bugüne göre daha az (%84), koyun (%11) ve keçi sütünün (%3) oranları ise daha fazla idi.

Dolayısıyla, son yıllarda süt üretimindeki artış büyük ölçüde inek sütünden gelmiş, küçükbaş hayvanlardan elde edilen süt ise oransal olarak azalmıştır.

Bu artışa rağmen, süt üretimi ile süt talebi arasında arz yetersizliğinden kaynaklanan önemli bir dengesizlik mevcuttur ve bunun da etkisiyle fiyatlar nispi olarak yüksektir.

Nitekim, çiğ süt referans fiyatı son dört yılda litre başına %70 artmıştır.

Bugün inek sütünde en büyük pay, kültür ırkı ineklere (%50), ardından kültür melezlere (%40) ve yerli ırklara aittir (%10).

Oysa 1990’ların başında durum hayli farklı idi: Kültür ırkı ineklere ait süt oranı çok daha az (%22), diğerleri ise daha yüksek idi.

Bu durum, süt üretiminin yıllar içinde geleneksel aile işletmelerinden modern işletmeler eliyle profesyonel üretime geçtiğini göstermektedir.

Konya ve Ege Bölgesi’nde yer alan bazı illerde kültür sığır oranı arttıkça süt verimi de bariz bir şekilde yükselmektedir.