Türkiye Ekonomisi / Meyveler

Meyveler

Türkiye’de 2017 yılı itibarıyla 800 milyondan fazla meyve ağacı bulunmaktadır.

Bu ağaçlardan toplam 21 milyon ton meyve üretilmektedir.

2017’de üretilen meyvelerin toplam meyve üretimindeki payları büyükten küçüğe doğru sıraladığımızda, ilk sırayı turunçgiller almaktadır.

Üretim paylarına göre, sıralama  aşağıdaki gibidir:

• Turunçgiller (portakal, mandalina, limon vb.) %22,

• Üzüm %19,

• Yumuşak çekirdekli meyveler (elma, armut, ayva vb.) %16,

• Taş çekirdekli meyveler (şeftali, erik, kayısı, kiraz, vişne vb.) %13,

• Zeytin %10,

• Çay %6,

• Diğer sert kabuklu meyveler (badem, fındık, ceviz, kestane, Antep fıstığı vb.) %5,

• Diğer meyveler (çilek, dut, nar, ahududu, keçiboynuzu gibi) %5,

• Tropikal meyveler (incir, muz, kivi, avokado vb.) %3,

• Baharat bitkileri (kırmızı biber, anason, kimyon vb) %1.

Son 30 yıllık döneminde meyve üretimindeki gelişmeye bakıldığında neredeyse tüm meyvelerde üretimin büyük ölçüde artış kaydettiği görülmektedir.

Öyle ki, üretim artışının bazı meyvelerde 2, bazılarında 3, bazılarında ise 6 katına ulaştığı görülmektedir.

Üretimdeki hızlı artışa paralel olarak ürün kalitesinde de gözle görülür bir artış yaşanmaktadır.

Bu durum, aslında ülkenin meyvecilikte rekabet gücünü daha da artırabileceğini göstermektedir.

Son yıllarda meyvecilikte üretim ve rekabet gücünde sağlanan artışın sebeplerinden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Meyve üretimine eğitim ve girişimcilik düzeyi yüksek, daha nitelikli üreticilerin girmesi,

• Bu kişilerin uluslararası pazarların ihtiyaçlarını iyi analiz edebilmeleri,

• Asya ve tropikal bölgelerde üretilebilen meyvelerin üretilmesine başlanması ile ürün çeşitlemesine gidilmesi,

• Üreticilerin özellikle AB ülkeleri başta olmak üzere, satın alma gücü yüksek ülkelere yönelmeleri,

• İç pazarda da halkın eğitim ve gelir seviyesinin yükselmesi ile birlikte, daha sağlıklı ürün tüketme ihtiyacının artması,

• Küreselleşme olgusunun hızla yayılmasıyla birlikte, küresel sağlık ve tüketim kalıplarına yaklaşılması,

• Akdeniz- Ege havzasının pek çok meyve türünün üretimine müsait olması,

• Bazı ürünlerde örtü-altı (sera) üretim imkânlarının artması ve

• Genel olarak kentlilik ve gelir düzeyindeki artışa bağlı olarak, aynı ürünü dört mevsim tüketme alışkanlığının yaygınlaşmasıdır.

Türkiye’de meyve ve sebze üretimi açık alanın yanı sıra örtü altında (sera) da yapılmaktadır.

Bu sayede olumsuz doğa ve iklim koşulları kontrol edilmekte ve tarımsal alanlardan alınan verim de artmaktadır.

Türkiye’de örtü altı bitkisel üretim içerisinde en büyük pay sebze üretimine aittir.

2002 yılında örtü altı toplam bitkisel üretim miktarı 4,2 milyon ton iken, bu rakam 2015 yılına gelindiğinde 6,7 milyon tona yükselmiştir.

Aynı dönemde toplam örtü altı üretim alanı ise 2002 yılında 535 bin dekardan (dönüm), 664 bin dekara (dönüm) çıkmıştır.

Türk tarımında bitkisel üretim başlığı altında ifade edilebilecek bir diğer konu organik bitkisel üretimdir.

Özellikle gelir ve kentleşme seviyelerindeki artışa ve hane halklarının daha sağlıklı olduğu düşünülen bitkisel ürünleri tüketme eğilimlerine bağlı olarak son yıllarda hızla gelişen organik bitkisel üretim faaliyeti, Türk tarım sektöründe yeni bir pazarın oluşmasına neden olmuştur.

Türkiye’de 2002 yılında organik bitkisel üretim faaliyetiyle uğraşan çiftçi sayısı yaklaşık olarak 12 bin kişi düzeyinde iken, 2015 yılına gelindiğinde bu rakam 70 bine ulaşmıştır.

Benzer şekilde, 2002 yılında organik bitkisel üretim amacıyla kullanılan alanın toplam büyüklüğü 89.827 (ha) iken, 2015 yılında rakam 515.268 (ha) düzeyine yükselmiştir.

Tüm bu gelişmelere bağlı olarak, organik ürün sayısı ve toplam üretim miktarı da hızla artmıştır.

2002 yılında 150 ürün çeşidinden toplam 310 bin ton üretim sağlanırken, bu rakam 2015 yılına gelindiğinde 197 ürün çeşidi ve 1,8 milyon ton üretim kapasitesine çıkmıştır.