Örgüt, Kuram ve Örgüt Kuramı (2)

Örgüt, Kuram ve Örgüt Kuramı (2)

Doğa bilimlerinde olduğu gibi sosyal bilimler alanında da insanların veya örgütlerin davranışlarının ardındaki kurallar keşfedilmeye, gelecekteki olası
davranışları kestirilmeye çalışılmaktadır.

Bu amaçla araştırmacılar sosyal çevredeki olayları gözlemler ve belli düzenlilikler tespit etmeye çalışırlar.

Sık sık tekrarlanan bu davranış örüntüleri kuramsal açıklamalara dönüşebilecek, test edilebilir önermeler hâline getirilir.

4 Oscar Ödüllü Akıl Oyunları (2001) filmindeki bazı sahneler sosyal bilimler alanında kuramsal açıklamaların nasıl gerçekleştirildiğine örnek verilebilir.

Film iktisat ve strateji alanında son yıllarda geliştirilen en önemli kuramlardan biri olan oyun kuramının 1994 yılında iktisat alanında Nobel Ödülü almış
kuramcısı John Nash’in hayatını anlatmaktadır. Filmde John Nash Princeton üniversitesindeki ilk yıllarında futbol oyuncularının top peşindeki, güvercinlerin
yem peşindeki, çantasını çaldıran bir kadının hırsız peşindeki koşuşturmalarını incelemekte ve bu farklı davranışlar arasındaki düzenlilikleri modellemeye
çalışmaktaydı. Belli bir amaç doğrultusunda yaşanan rekabeti açıklamaya çalışan oyun kuramının geliştirilmesinde çevremizde her gün yaşanan ama ancak dikkatli
bir bilim insanının fark edebileceği bu ilişkiler önemli rol oynamıştır.

Örgüt kuramı da örgütlerin davranışlarını anlamaya ve açıklamaya çalışan bir sosyal bilim alanıdır.

Örgütlerin hayatta kalabilmek ve çeşitli hedeflere ulaşabilmek için teknoloji, rakipler, devlet vb. çevresel faktörler karşısında sahip oldukları kaynakları nasıl örgütlediklerini inceler ve bu konuda tutarlı bilimsel önermeler geliştirmeye çalışır.

Bugün insanların hayatının çok önemli bir kesiti örgütlerin içerisinde ve etkisinde geçmektedir.

Farkında olsak da olmasak da yaşamımız örgütler tarafından yönlendirilmektedir.

Yaşamımızı sürdürmek için yaptığımız işlerin neredeyse tamamı örgütsel ortamlarda gerçekleştirilmektedir.

Tarihteki en eski mesleklerden biri olan berberliği bile yasal olarak sürdürebilmek için Berberler ve Kuaförler Odası gibi bir örgütün üyesi olma zorunluluğu bulunmaktadır.

Dolayısıyla örgütleri anlamak aslında insanların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini, yani giriş bölümünde de alıntılandığı gibi dünyayı anlamaktır.

Örgütleri anlama konusunda yapılan araştırmalar genel olarak şu konular üzerinde durmaktadırlar (Pfeffer, 1997):

• Örgütlenme biçimlerinin örgütleri oluşturan bireylerin tutum ve davranışlarını nasıl etkilediği,

• Örgütü oluşturan bireylerin kişilik özellikleri ve eylemlerinin örgütün amaçlarına katkılarının liderlik vb. yollarla nasıl ortaya çıktığı ve örgütlenme
biçimlerini nasıl etkilediği,

• Örgütlerin performans, başarı ve hayatta kalma konusundaki durumları,

• Örgütler ve örgütlerin kültürel, politik, teknolojik vb. çevre unsurları arasındaki karşılıklı etkiler,

• Bu konularda yapılacak çalışmaların dayanacağı felsefi ve yöntem bilimsel temeller.

Örgüt Kuramı: Örgütlerin faaliyetlerini sürdürürken çeşitli çevresel faktörlerle olan ilişkilerini nasıl kurguladıklarını ve yönettiklerini açıklamak üzere geliştirilmiş önermeler bütününden oluşan araştırma alanı.