Manevi Tazminat

Manevi Tazminat

Manevi tazminat;

kişilik hakkı ihlalinden kaynaklanan kişilik hakkı konusu olan şahıs varlığı değerlerindeki kayıp, duyulan acı, elem ve ızdırap olarak tanımlanabilecek manevi zararın giderilmesini amaçlamaktadır.

TBK m. 58 uyarınca manevi tazminata kural olarak sadece kişilik hakkının ihlali durumunda hükmedilebilir.

Malvarlığı değerlerinin ihlali, kural olarak manevi tazminata yol açmaz.

Somut olayın haklı kıldığı bazı özel durumlarda Yargıtay’ın aksi yönde kararları vardır.

Bu kapsamda manevi tazminata hükmedilebilmesi için öncelikle yaşam, beden bütünlüğü, özel hayat, şeref ve haysiyet, resim gibi bir şahıs varlığı değerlerinden birinin ihlal edilmiş olması gerekir.

Sayılan bu değerlerin yanında kişinin kendini geliştirme, geleceğini belirleme hakkı kapsamında değerlendirilecek olan kişilik hakkı ihlalleri de manevi tazminata neden olabilir.

Örneğin anne babanın çocuğu üzerinde velayet hakkının ihlalinde de manevi zarar söz konusu ise manevi tazminat gündeme gelebilir.

Bunun yanı sıra manevi tazminata hükmedilebilmesi için kişilik hakkı ihlal edilen kimsenin bu ihlal nedeniyle manevi zarara uğraması, şahıs varlığı değerinde bir kaybın olması, yani acı, elem ve ızdırap duyması gerekmektedir.

Şahıs varlığı değeri, diğer bir ifadeyle kişilik hakkı ihlal edilen kişinin acı, elem ve ızdırap duyamayacak bir durumda olması onun tazminat hakkını ortadan kaldırmaz.

Ameliyata giren ancak bir daha ayılamayıp bitkisel hayat süren kişi acı, elem ızdırap duymasa da onun manevi zararı yok denemez.

Şahıs varlığı değerlerinin ihlali; yaşam, vücut bütünlüğü, sağlığın ihlali manevi zararın varlığı tazminat talebi için yeterlidir.

Elbette kişilik hakkı ihlali ile manevi zarar arasında illiyet bağı da bulunmalıdır.

Son olarak kişilik hakkına tecavüz eden kişinin manevi tazminatla sorumlu tutulabilmesi için ya kusurlu olması ya da sorumluluğunu gerektiren bir kusursuz sorumluluk hâli bulunmalıdır.

Manevi zarar genellikle bir miktar paraya hükmedilmek suretiyle tazmin edilir.

Hâkim bu parayı somut olayın durumuna göre takdir eder.

Ayrıca TBK m. 58/II uyarınca hâkim tazminatın yerine ya da tazminatla birlikte özellikle saldırının kınanması ve kararın yayınlanması gibi başka bir giderim yoluna da karar verebilir.

DİKKAT: Manevi tazminat talebinde bulunan kişi, hâkimden yalnızca uğradığı zararın tazmin edilmesini talep edebilir.

Saldırının kınanması veya kararın yayınlanması gibi zararın başka bir yolla tazminini isteyemez..

İhtiyaç hâlinde buna karar verecek olan hâkimdir.