İptal

İptal (Pulaşlı/Korkut 2017: 15)

Daha çok idare hukukunda görülen iptal yaptırımı, özel hukukta da geçerlidir (Bilge 2007: 23).

– Medeni hukukta, fiil ehliyeti bulunmayan anne veya babanın malvarlığının mahfuz (korunmuş) hisselerini de içine alacak şekilde bir çocuğuna

bağışlaması durumunda diğer mirasçı/mirasçılar bu bağışlama işleminin ehliyetsizlik nedeniyle mahkemeden iptalini isteyebilir (TMK, m. 557/b.1).

– Borçlar hukukunda da, hata (yanılma), hile (aldatma) veya tehdit (korkutma/ikrah) ile iradesi fesada uğrayan kişi

bu işlemi tek taraflı irade beyanıyla iptal edebilir.

– Ticaret hukukunda da yasaya, esas sözleşmeye veya doğruluk ve bağlılık kurallarına aykırı anonim şirket genel kurul kararlarının iptali mahkemeden istenebilir.

– Yine ticaret hukukunda yer alan bedelsizlik nedeniyle açılan senet iptal davalarıyla, senedi yitirme durumunda açılan zayi nedeniyle iptal davaları.

– Kooperatifler Kanununda yer alan ortaklıktan çıkarılan kişinin açtığı çıkarma kararının iptali davası bir diğer örnektir.

– İcra ve iflas hukukunda, borçlunun açtığı takibin iptali, borçlunun itirazı üzerine duran icra takibinin devam edebilmesi için

alacaklının açtığı itirazın iptali davaları da yine iptal yaptırımına örnek olarak verilebilir (Can/Güner 1999: 39).

Özel hukukta, işlemin iptali yerine, o işlemin düzeltilmesi şeklinde bir yaptırım türü daha bulunmaktadır.

Örneğin aşırı cezaî şartın normal duruma indirilmesi, fazla gözüken rekabet yasağı süresinin normal duruma indirilmesi,

bu tür yaptırıma örnek olarak verilebilir (Bilge 2007: 61).