Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar FİNANSAL PİYASALARIN SINIFLANDIRILMASI – 2

Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar

FİNANSAL PİYASALARIN SINIFLANDIRILMASI – 2

Para piyasasının temel araçları; para, mevduat, hazine bonoları, finansman bonoları, mevduat sertifikaları, repo, banka kabulleri, banka bonoları, eurodolarlar, varlığa

dayalı menkul kıymetler, finansal türevler gibi finansal varlıklardır.

Para Piyasaları ve Sermaye Piyasaları: İşletmeler genellikle kısa süreli varlıklarını finanse etmede, kısa süreli harcamalarını karşılamada para piyasalarından, orta ve uzun

vadeli varlıklarını finanse etmede de sermaye piyasalarından faydalanır.

İşletmelerde sermaye piyasalarından sağlanan fonlar, genellikle orta ve uzun süreli varlıkların finansmanında kullanılır.

Bir ülkede sermaye piyasasının gelişebilmesi için aşağıda belirtilen koşulların oluşması gerekir:

• Ekonomide tasarruf düzeyinin yükselmesi,

• Özel ya da kamu işletmelerinin uzun süreli fonlara ihtiyaçlarının olması,

• Menkul değerlere yatırım yapılmasına uygun ortamın olması,

• Çok sayıda halka açık anonim ortaklıkların olması,

• Sermaye piyasasında aracılık yapacak aracı kurumların gelişmiş olması,

• Halka açıklanacak bilgileri izleyecek, yatırım  analizleri yapabilecek kişi ve kurumların olması,

• Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin olması gibi sayılabilir.

Sermaye piyasaları, piyasa ekonomisinin var olduğu kapitalist ekonomilerde sistemin vazgeçilmez bir öğesidir.

Bu piyasaların sağlıklı bir biçimde işleyerek ülke ekonomisine gerekli katkıyı sağlayabilmesi için ekonominin sağlıklı ve istikrarlı olmasının rolü büyüktür.

Para piyasası ile sermaye piyasası arasındaki temel farklılıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Para piyasasında risk sermaye piyasasına göre daha düşüktür.
Para piyasasında vade kısa olduğu için sermaye piyasasına göre risk daha düşük olur.
Riske bağlı olarak para piyasasında getiri de sermaye piyasasına göre daha düşük olacaktır.

• Para piyasası finansal araçlarının likiditesi sermaye piyasasına göre daha yüksektir.
Likidite finansal varlıkların kısa sürede, kolaylıkla ve değerinden önemli kayıp olmaksızın alınıp satılabilmesidir.
Bu nedenle ülkemizde olduğu gibi dünyada da en gelişmiş, en etkin piyasalar para piyasalarıdır.

Gerçekte para piyasası ile sermaye piyasasını kesin çizgilerle birbirinden ayırmak çok da mümkün değildir.

Örneğin, para piyasasının başlıca kurumu olan ticari bankaların, özellikle son yıllarda sermaye piyasasında da önemli fonksiyonlar üstlendiği görülmektedir.

Yine fonlar da para piyasasından sermaye piyasasına, sermaye piyasasından para piyasasına doğru akmaktadır.

Organize Piyasa-Organize Olmayan Piyasa (Tezgâh üstü piyasalar):
Finansal piyasalar organize olup olmamasına göre organize piyasalar ve organize olmayan piyasalar olarak sınıflandırılabilir.

Organize piyasalarda yatırımcılar tarafından bilgilere erişim kolay ve düşük maliyetli olur; çok sayıda alıcı ve satıcı olduğu için tam rekabet koşulları daha geçerli olur; alıcı ve satıcıların tek başlarına piyasayı etkileyebilme gücü olmaz.

Bu bağlamda, örgütlenmiş piyasalarda finansal varlıkların fiyatı doğru olarak belirlenir.

Organize olmamış piyasalarda finansal varlıkların fiyatları pazarlıkla oluşur.

Bu tür piyasalarda genellikle işlem yapan tasarruf sahiplerinin kimliği bilinmediği gibi aracı kurum da bilinmez.

Organize olmamış piyasanın aldatılma olasılığının yüksek olması, devamlılık göstermemesi gibi sakıncaları olmasına karşılık, küçük ve riski yüksek olan işletmelerin finansal varlıklarına likidite kazandırması açısından önemli işlevleri bulunmaktadır.