ATATÜRK Kronolojisi – 2

ATATÜRK Kronolojisi – 2
1905 – 1918
1905

Mustafa Kemal’in kurmay yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisinden mezun olması ve 5’inci Ordu emrine atanması.

Mustafa Kemal’in Şam’da bazı arkadaşları ile gizli olarak Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurması.

1906

25 Aralık 1906 – Mustafa Kemal’e, Suriye bölgesindeki üstün hizmetlerinden ötürü Beşinci Rütbeden Mecidî nişanı verilmesi.

1907

20 Haziran 1907 – Mustafa Kemal’in kolağası (kıdemli yüzbaşı) olması.

13 Ekim 1907 – Mustafa Kemal’in Şam’dan, merkezi Manastır’da bulunan 3’üncü Ordu Karargâhına atanması. (Bu karargâhın Selanik’teki şubesinde görev yapmıştır.)

1908

Mustafa Kemal’in General Litzmann’dan çevirdiği “Takımın Muharebe Talimi” adlı -askerî eğitimle ilgili- kitabın Selanik’te yayımlanması.

22 Haziran 1908 – Mustafa Kemal’e, 3’üncü Ordu Karargâhındaki görevinin yanı sıra Şark Demiryolu Müfettişliği görevinin de verilmesi.

23 Temmuz 1908 – İkinci Meşrutiyet’in ilanı.

17 Aralık 1908 – İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra, İstanbul’da Meclis-i Mebusanın toplanması.

1909

13 Ocak 1909 – Mustafa Kemal’in 3’üncü Ordu Selanik 2’nci Redif Tümeni Kurmay Başkanlığına getirilmesi.

13 Nisan 1909 – İstanbul’da İkinci Meşrutiyet’e karşı -avcı taburlarının ayaklanmasıyla- büyük isyan çıkması (31 Mart İsyanı).

15/16 Nisan 1909 – Mustafa Kemal’in Hareket Ordusu ile beraber -bu ordunun Kurmay Başkanı olarak- Selanik’ten İstanbul’a hareketi.

Mayıs 1909 – Mustafa Kemal’in İstanbul’dan Selanik’e dönmesi.

30 Ağustos 1909 – Mustafa Kemal’in Cumalı Ordugâhındaki askerî manevraya katılması.

22 Eylül 1909 – Selanik’te “İttihat ve Terakki Cemiyeti Büyük Kongresi”nin toplanması. (Mustafa Kemal, bu kongrede bir konuşma yaparak ordunun siyasetten çekilmesi gereğini savunmuştur.)

5 Kasım 1909 – Mustafa Kemal’in Selanik 2’nci Redif tümeni Kurmay Başkanlığından tekrar 3’üncü Ordu Karargâhına atanması.

Mustafa Kemal’in “Cumalı Ordugâhı” adlı kitabının Selanik’te yayımlanması. (Bu küçük kitap, 30 Ağustos – 8 Eylül 1909 arasında Cumalı Ordugâhında yapılan askerî manevra esnasında tutulan not ve krokilerden oluşmuştur.)

1910

6 Eylül 1910 – Mustafa Kemal’in Üçüncü Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığına atanması.

Eylül 1910 – Mustafa Kemal’in orduyu temsilen, Picardie Manevralarını izlemek amacıyla Fransa’ya gönderilmesi.

Kasım 1910 – Mustafa Kemal’in Üçüncü Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığından tekrar Üçüncü Ordu Karargâhına atanması.

1911

Ocak 1911 – Mustafa Kemal’in, Selanik’te bulunan 38’inci Piyade Alayında görevlendirilmesi.

19 Nisan 1911 – Mustafa Kemal’in, 5’inci Kolordunun Selanik-Kılkış arasında yaptığı manevralara katılması. (Manevra, 20 Nisan 1911 akşamı sona ermiştir.)

Eylül 1911 – Mustafa Kemal’in, İstanbul’da Genelkurmay 1’inci Şubeye atanması.

29 Eylül 1911 – İtalyanların Trablusgarp’ta Osmanlı Devleti’ne harp ilanı.

15 Ekim 1911 – Mustafa Kemal’in, Trablusgarp’a gönüllü gitmek üzere gizlice arkadaşlarıyla beraber İstanbul’dan ayrılması.

27 Kasım 1911 – Mustafa Kemal’in binbaşılığa terfi etmesi.

19 Aralık 1911 – Mustafa Kemal’in, Tobruk Bölgesi Komutanlığı görevini yürüten Ethem Paşa’nın yerine Tobruk Bölgesi Komutanlığına getirilmesi.

30 Aralık 1911 – Mustafa Kemal’in Derne’ye gelmesi ve Derne Doğu Kolu Komutanlığını üzerine alması.

Mustafa Kemal’in, “Tâbiye Tatbikat Seyahatı” adlı kitabının Selanik’te yayımlanması. (Bu küçük kitap, 5’inci Kolordunun 19-20 Nisan 1911 günleri yaptığı ve Mustafa Kemal’in de katıldığı bir askeri tatbikatın not ve krokilerinden oluşmuştur.)

1912

Mart 1912 – Mustafa Kemal’in Derne Komutanlığına atanması.

24 Ekim 1912 – Mustafa Kemal’in Derne’den İstanbul’a hareketi.

Ekim 1912 – Balkan Harbi’nin başlaması.

Kasım 1912 – Mustafa Kemal’in, Gelibolu’da bulunan Bahr-i Sefîd (Çanakkale) Boğazı Kuva-yı Mürettebe Komutanlığına atanması.

1913

Mart 1913- Edirne’nin Bulgarların eline geçmesi.

30 Mayıs 1913 – Osmanlı Devleti’nin Balkan devletleri ile Londra Barış Antlaşması’nı imzalaması. (Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Midye – Enez hattını sınır olarak kabul etmiş, Edirne’yi Bulgaristan’a bırakmıştır.)

Temmuz 1913 – Edirne’nin Bulgarlardan geri alınması.

29 Eylül 1913 – Osmanlı Devleti’nin Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması’nı imzalaması.

27 Ekim 1913 – Mustafa Kemal’in Sofya Ataşe Militerliğine atanması.

20 Kasım 1913 – Mustafa Kemal’in Sofya’ya gelmesi ve ataşe militerlik görevine başlaması.

1914

11 Ocak 1914 – Mustafa Kemal’e, Sofya Ataşe Militerliğine ilâveten Bükreş, Belgrad ve Çetine Ataşe Militerliklerini de yürütme görevi verilmesi.

1 Mart 1914 – Mustafa Kemal’in yarbaylığa terfi etmesi.

1 Ağustos 1914 – Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması.

29 Ekim 1914 – Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi.

1915

20 Ocak 1915 – Mustafa Kemal’in, 3’üncü Kolorduya bağlı olarak Tekirdağ’da teşkil edilecek 19’uncu Tümen Komutanlığına atanması.

2 Şubat 1915 – Mustafa Kemal’in Tekirdağ’a gelişi ve 19’uncu Tümeni kurma çalışmalarına başlaması.

25 Şubat 1915 – Tekirdağ’daki 19’uncu Tümen Komutanlığının Maydos (Eceabat)’a nakli ve Mustafa Kemal’in 19’uncu Tümen Komutanlığı üzerinde olmak üzere Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi.

18 Mart 1915 – Çanakkale Boğazı’nı geçmeye teşebbüs eden İngiliz ve Fransız donanmalarının, ağır zayiat vererek bu teşebbüslerinde başarısız oluşu.

24 Mart 1915 – Çanakkale cephesinin önem kazanması üzerine, Gelibolu’da 5’inci Ordunun kurulması kararı ve komutanlığına Alman Generali Mareşal Liman von Sanders’in atanması. (Liman von Sanders 26 Mart 1915 günü komutayı ele almak üzere Gelibolu’ya gelmiştir.)

Nisan 1915 – Mustafa Kemal’in komutasındaki 19’uncu Tümenin, 5’inci Ordunun genel ihtiyatını oluşturmak üzere Bigalı’ya gönderilmesi.

25 Nisan 1915 – Çanakkale’de İngilizlerin, Fransız kuvvetleri ve ANZAC Kolordusu ile beraber Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale sahillerinden çıkarma hareketine başlaması; Bu kuvvetlerin, Bigali’den harekete geçen Mustafa Kemal komutasındaki 19’uncu Tümen kuvvetlerinin taarruzu ile geri çekilmeye mecbur edilmesi.

1 Haziran 1915 – Mustafa Kemal’in albaylığa terfi etmesi.

15 Temmuz 1915 – Mustafa Kemal’e Harp Madalyası verilmesi.

8 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in -5’inci Ordu Komutanı General Liman von Sanders’in emri ile- Anafartalar Grubu Komutanlığına getirilmesi.

9 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin, Anafartalar bölgesinde İngilizlere taarruzu; düşmanın, tepelerden tekrar çıkarma yaptığı kıyılara itilmesi.

10 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin, Conkbayırı’nda İngilizlere taarruzu ve bu taarruzun başarı ile sonuçlanması. (Bu muharebe esnasında, Mustafa Kemal’in kalbini hedef alan bir şarapnel parçasının, göğüs cebindeki saati parçalayarak geri dönmesi sonucu, kendisi mutlak bir ölümden kurtulmuştur.)

1 Eylül 1915 – Mustafa Kemal’e, Anafartalar Grubu Komutanlığındaki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası” verilmesi.

19/20 Aralık 1915 – İngilizlerin, işgal ettikleri siperleri boşaltarak gece Anafartalar – Arıburnu bölgesinden gizli olarak çekilmeleri.

1916

17 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’e, “Anafartalar Grubu Komutanlığı” dönemindeki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilmesi.

27 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’in, karargâhı Edirne’de bulunan 16’ncı Kolordu Komutanlığına atanması.

10 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in komuta ettiği 16’ncı Kolordu Karargâhının Başkomutanlık Vekâletince Diyarbakır’a nakledilme kararı.

11 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in, -16’ncı Kolordu Karargâhının Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılması kararı üzerine- Edirne’den İstanbul’a gelmesi.

15 veya 16 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in, Diyarbakır’daki görevine gitmek üzere İstanbul’dan ayrılması.

26 veya 27 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’a gelerek 16’ncı Kolordunun komutasını üzerine alması.

1 Nisan 1916 – Mustafa Kemal’in mirlivalığa (tümgeneralliğe) terfi etmesi.

15 Haziran 1916 – Mustafa Kemal’in komuta ettiği 16’ncı Kolordu Karargâhının Diyarbakır’dan Silvan’a nakledilmesi.

16 Haziran 1916 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’dan Silvan’a gelmesi.

2-3 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Bitlis ve Muş yönünde taarruza geçmesi.

7 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Muş’u düşman işgalinden kurtarması.

8 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Bitlis’i düşman işgalinden kurtarması.

12 Aralık 1916 – Mustafa Kemal’in -Ahmet İzzet Paşa’nın izinli olarak bir süre İstanbul’a gitmesi üzerine – 2’nci Ordu Komutan Vekilliğine atanması. Mustafa Kemal’e Muş ve Bitlis cephelerindeki başarıları sebebiyle “İkinci Rütbe’den Mecidî Nişanı” verilmesi.

16 Aralık 1916 – Mustafa Kemal’in, Sekerat (Diyarbakır’ın Palu kazasına bağlı bir bucak merkezi)’ta 2’inci Ordu Karargâhına gelerek komutan vekilliği görevini üzerine alması.

1917

14 veya 17 Şubat 1917 – Mustafa Kemal’in Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığına atanması.

21 Şubat 1917 – Mustafa Kemal’in Şam’a gitmek üzere Diyarbakır’dan ayrılması.

26 Şubat 1917 – Mustafa Kemal’in Şam’a gelmesi.

5 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in -Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığının kaldırılması üzerine- 2’nci Ordu Komutanlığına atanması.

12 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in 2’nci Ordu Komutanı olarak Şam’dan Diyarbakır’a dönmesi.

5 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in, Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına bağlı 7’nci Ordu Komutanlığına atanması.

10 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in -7’nci Ordu Karargâhını oluşturmak üzere Enver Paşa tarafından çağırılması üzerine- Diyarbakır’dan İstanbul’a hareketi.

16 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’dan İstanbul’a gelmesi.

15 Ağustos 1917 – Mustafa Kemal’in 7’nci Ordu Komutanlığı görevine başlamak üzere İstanbul’dan Halep’e hareketi. (7’nci Ordu Karargâhı Halep’in Aziziye mevkiinde idi.)

20 Eylül 1917 – Mustafa Kemal’in, Halep’ten -İstanbul’da bulunan- Bahriye Nazırı ve 4’üncü Ordu Komutanı Cemal Paşa’ya, Sina Cephesi hakkındaki düşünce ve önerilerini bildiren geniş raporu.

6 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in -Yıldırım Orduları Komutanı Mareşal Falkenhein’le anlaşmazlık sonucu- 7’nci Ordu Komutanlığından istifa etmesi.

9 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in tekrar Diyarbakır’da bulunan 2’nci Ordu Komutanlığına atanması. (Mustafa Kemal, bu atamayı kabul etmediğinden işlem yürürlülük kazanmamış, kendisi 2’nci Ordu Komutanı sıfatıyla izinli sayılarak Halep’ten İstanbul’a gelmiştir.)

15 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in, Halep’ten İstanbul’a dönmesi. (Bazı kaynaklarda Mustafa Kemal’in İstanbul’a dönmesi ekim ortası veya ekim sonu olarak gösterilmektedir.)

7 Kasım 1917 – Mustafa Kemal’in, İstanbul’da Genel Karargâhta görevlendirilmesi.

15 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’in, Veliaht Vahdettin Efendi’nin maiyetinde Almanya’ya gitmek üzere İstanbul’dan ayrılması.

16 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’e, o güne kadarki üstün başarıları sebebiyle “Birinci Rütbe’den Kılıçlı Mecidî Nişanı” verilmesi.

1918

4 Ocak 1918 – Mustafa Kemal’in Almanya seyahatinden İstanbul’a dönmesi.

19 Şubat 1918 – Mustafa Kemal’e, Alman İmparatoru tarafından “Birinci Rütbeden Kılıçlı Cordon de Prusse Nişanı” verilmesi.

Mayıs 1918 – Mustafa Kemal’in, böbrek rahatsızlığı sebebiyle tedavi için İstanbul’dan Viyana’ya hareketi. (Viyana ve Karlsbad’da 2 ay kadar tedavi görmüştür.)

2 Ağustos 1918 – Mustafa Kemal’in Viyana’dan İstanbul’a dönmesi. (Bu tarih bazı kaynaklarda 4 Ağustos 1918 olarak gösterilmiştir.)

7 Ağustos 1918 – Mustafa Kemal’in, Mareşal Falkenhein’ın yerine Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na getirilmiş olan Mareşal Liman von Sanders’in emrindeki 7’nci Orduya tekrar komutan olarak atanması.

1 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’in, Nablus’taki 7’nci Ordu Karargâhına gelerek komutayı ele alması.

19 Eylül 1918 – İngiliz birliklerinin Filistin Cephesi’nde genel taarruza başlaması.

20 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’in gelişen İngiliz taarruzu karşısında 7’nci Orduyu Şeria Nehri’nin doğusuna alma kararı. (19 Eylül tarihli İngiliz taarruzu karşısında 8’inci Ordu cephesinin yarılması üzerine 4’üncü ve 7’nci Ordular da düşman tarafından çevrilme tehlikesinde kalmışlardı. Mustafa Kemal bu durumda, uygun koşullar altında muharebeye devam etmek için 20 Eylül’de birliklerine Şeria Nehri’nin doğusuna çekilme emrini vermiştir. Bu karar üzerine, 7’nci Ordu birlikleri düzenini ve savaş gücünü bozmadan Rayak’a, oradan da Halep’e çekilmiştir.)

22 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’e olağanüstü hizmetleri ve ordusunu imhadan kurtardığı için fahri yaverlik unvanı verilmesi. (Bu tarih, bazı kaynaklarda 21 Eylül, bazı kaynaklarda ise 23 Eylül olarak belirtilmiştir.)

26 Ekim 1918 – İngilizlerin Halep’e girmesi. Mustafa Kemal komutasındaki 7’nci Ordu birliklerinin İngiliz taarruzlarını Halep’in kuzeyinde durdurması ve düşmanın bu hattı geçmesine imkân verilmemesi.

30 Ekim 1918 – Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması.

31 Ekim 1918 – Mareşal Liman von Sanders’in, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığını Mustafa Kemal’e devretmesi.

Kasım 1918 – Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı ile 7’nci Ordu Karargâhının kaldırılması ve Mustafa Kemal’in Harbiye Nezareti emrine verilmesi.

10/11 Kasım 1918 – Mustafa Kemal’in Adana’dan trenle İstanbul’a hareketi.

13 Kasım 1918 – Mustafa Kemal’in Adana’dan İstanbul’a gelmesi.

Aralık 1918: Mustafa Kemal’in -1914 yılında yazdığı- “Zabit ve Kumandan İle Hasbihâl” adlı eserinin İstanbul’da yayımlanması.