Anayasamıza göre uluslararası antlaşmalar
Anayasamıza göre uluslararası antlaşmalar,
onaylanmaları ve yürürlüğe girmeleri açısından farklılık göstermektedir.
– Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanması gereken antlaşmalar:
– Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve uluslararası kuruluşlarla yapılacak antlaşmalar (Anayasa, m. 90/1).
– Yasalarda değişiklik getiren her türlü antlaşmalar.
– Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulması gereken uluslararası antlaşmalar.
İktisadi, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan antlaşmalar,
maliyeye bir yük getirmemek, kişi hallerine ve Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki mülkiyet
haklarına dokunmamak koşuluyla, yayımlanma yoluyla yürürlüğe konabilir.
Bu antlaşmalar, yayımlarından başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulur.
– Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanması gerekmeyen antlaşmalar.
Uluslararası bir antlaşmaya dayanan uygulama antlaşmalarıyla yasanın verdiği yetkiye dayanılarak yapılan iktisadi,
ticari, teknik veya idari antlaşmaların Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uygun bulunması zorunluğu yoktur.
Fakat bu antlaşmaların yürürlüğe girmesi için yayımlanması gerekir.
Uluslararası antlaşmaların anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde iptal davası açılamaz.
Uluslararası antlaşmalara
, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Sözleşme,
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Sözleşme örnek olarak verilebilir.
Yukarıda da yer verildiği gibi uluslararası antlaşmalar yasa hükmündedir.
Ancak temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalarla yasaların aynı konuda farklı
düzenlemeler içermesi halinde uluslararası antlaşma hükümleri esas alınacaktır (Anayasa, m. 90/5).
Buradan, temel hak ve özgürlükler konusundaki uluslararası antlaşma hükümlerinin yasalara üstün olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.